Historyczna praworządność w centrum uwagi: grant EU4Belarus dla badacza z UwB

Dr hab. Karol Łopatecki, prof. UwB z Wydziału Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu w Białymstoku, rozpoczyna realizację międzynarodowego projektu badawczego, który rzuca światło na historyczne mechanizmy kontroli władzy ustawodawczej i ochrony praworządności. Projekt, finansowany w ramach prestiżowego programu EU4Belarus (SALT III), otrzymał znaczącą dotację w wysokości 79 994 euro i startuje już 1 października 2025 r.

Kluczowym obszarem badawczym projektu zatytułowanego „The Rule of Law and Control of the Legislature in the Grand Duchy of Lithuania” (Praworządność i Kontrola Władzy Ustawodawczej w Wielkim Księstwie Litewskim) jest analiza prawno-ustrojowych mechanizmów, które w przeszłości kształtowały zasady praworządności.

Zespół naukowy z UwB skupi się w szczególności na zjawisku tzw. protestacji parlamentarnych. Były to wyjątkowe narzędzia proceduralne, które pozwalały na wstrzymanie wejścia w życie prawa uchwalonego z naruszeniem obowiązujących reguł. Badanie tego historycznego mechanizmu ma na celu wykazanie jego analogii do współczesnych instytucji konstytucyjnych i wzbogacenie dyskusji na temat obecnych systemów kontroli władzy ustawodawczej i wykonawczej.

Realizację projektu sfinansowała Central Project Management Agency - wiodąca litewska instytucja zarządzająca unijnymi programami wsparcia badawczego i rozwojowego, działająca w imieniu Komisji Europejskiej.

Kierownikiem projektu jest dr hab. Karol Łopatecki, prof. UwB, specjalista w zakresie historii prawa i stosunków międzynarodowych, a także kierownik Zakładu Badań Kwantytatywnych i Geoprzestrzennych.

W skład interdyscyplinarnego zespołu wchodzą również:

• dr Ihar Bortnik z Instytutu Historii PAN, zajmujący się analizą dyskursu politycznego i filozofii prawa;
• mgr Andrei Radaman, doktorant w Szkole Doktorskiej UwB, koncentrujący się na instytucjach parlamentarnych i praktykach ustrojowych.

Wysoka dotacja i międzynarodowy charakter finansowania potwierdzają prestiż i aktualność podjętego tematu, umacniając pozycję UwB jako aktywnego gracza w europejskim środowisku naukowym.

(PW)