Mity i fakty o ziemniakach: czy słusznie znikają z naszych stołów?

Ziemniaki - kiedyś podstawa polskiej kuchni - w ostatnich latach tracą na popularności, co potwierdzają dane Głównego Urzędu Statystycznego. Dlaczego tak się dzieje? Panuje powszechna opinia, że kartofle są tuczące i szkodliwe, a większość Polaków chce albo próbuje się odchudzać. Tyle, że to mit z tym, że ziemniaki tuczą. W rzeczywistości ziemniaki stanowią cenną skarbnicę składników odżywczych i, wbrew powszechnym przekonaniom, są idealnym elementem zbilansowanej diety. Wartości odżywcze ziemniaków są wciąż niedoceniane, a ich znaczenie dla zdrowia jest ogromne.

Przekonanie o wysokiej kaloryczności ziemniaków to jeden z największych mitów dietetycznych. W rzeczywistości, ziemniaki mają aż pięć razy mniej kalorii niż makarony i kasze. Wczesne ziemniaki zawierają zaledwie 69 kcal w 100 gramach, a późne 85 kcal. Co więcej, są lekkostrawne, łatwo przyswajalne i zawierają śladowe ilości tłuszczu. Dzięki swojemu zasadotwórczemu działaniu, neutralizują kwasotwórcze efekty spożycia mięsa, co czyni je doskonałym uzupełnieniem wielu posiłków.

Ziemniaki to nie tylko niskokaloryczna baza, ale także bogactwo wartości odżywczych. Stanowią znakomite źródło witaminy C - wystarczą zaledwie cztery bulwy, by pokryć dzienne zapotrzebowanie. Zawierają również witaminy z grupy B, które wspierają układ nerwowy, a także cenne minerały, takie jak magnez, fosfor, potas, wapń i żelazo. To właśnie dzięki nim ziemniaki pomagają obniżyć ciśnienie krwi i są ważnym budulcem kości oraz zębów. Warto jednak pamiętać, że osoby z niewydolnością nerek lub cierpiące na reumatyzm powinny ograniczyć ich spożycie ze względu na wysoką zawartość potasu.

Pomimo spadku konsumpcji, ceny ziemniaków w województwie podlaskim są stabilne i różnią się w zależności od miejsca zakupu. Na giełdach hurtowych w maju 2025 roku średnia cena wynosiła około 1,24 zł/kg, natomiast na targowiskach ceny mogą być wyższe i wahać się od 2 do 10 zł/kg w zależności od odmiany i jakości. Młode ziemniaki są już dostępne w cenie 1,60 zł/kg w Bielsku Podlaskim, co czyni je wciąż atrakcyjnym cenowo produktem spożywczym. Bogactwo odmian, od sałatkowych (typ A) po mączyste (typ C), pozwala na dostosowanie ich do każdego kulinarnego pomysłu.

A co jest zatem może powodować przekonanie, że ziemniaki tuczą? No cóż - to sposób ich przyrządzania oraz to z czym je podajemy. Jeżeli towarzyszą one golonce, są w tłustej babce ziemniaczanej pełnej skwarek lub są dodatkiem do tłustego mięsa i dodatkowo polane są obficie masełkiem to nie ma siły - kilogramów przybędzie. Rzecz w tym, że jeżeli do tych samych dań dodamy inny dodatek (kaszę, makaron) to też przytyjemy. Rzecz w tym, że kasz i makaronów zazwyczaj jemy znacząco mniej niż ziemniaków do obiadu.

Jedzmy zatem ziemniaki Ale z głową. 

Przemysław Sarosiek