Pełna ścieżka po świadczenie wspierające - zasady, terminy, wyrównania

Od 1 stycznia 2024 roku w Polsce funkcjonuje świadczenie wspierające - forma pomocy finansowej, której celem jest częściowe pokrycie kosztów związanych ze szczególnymi potrzebami życiowymi osób z niepełnosprawnościami. Chociaż o świadczenie można ubiegać się w dowolnym momencie, kluczowe jest zachowanie ściśle określonej kolejności działań.

Wbrew powszechnym skojarzeniom, pierwszym krokiem do uzyskania świadczenia wspierającego nie jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zainteresowani muszą najpierw skierować swoje kroki do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON). To właśnie tam składa się wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

Dopiero po otrzymaniu tej decyzji, wnioskodawca może złożyć wniosek do ZUS o przyznanie samego świadczenia. Jak informuje Katarzyna Krupicka, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa podlaskiego, ZUS rozpatruje wnioski wyłącznie w oparciu o decyzję WZON, która stanowi podstawę do ustalenia prawa. Co istotne, do samego wniosku nie trzeba dołączać decyzji - wystarczy podać jej numer.

Decyzja wydana przez WZON zawiera kluczową informację - liczbę punktów w skali od 0 do 100, określającą poziom potrzeby wsparcia. Prawo do świadczenia wspierającego jest ściśle powiązane z tym wynikiem oraz z harmonogramem wprowadzania świadczenia.

Rok / wymagany minimalny poziom potrzeby wsparcia (punkty WZON):

• 2024 / od 87 do 100 pkt
• 2025 / od 78 do 100 pkt
• 2026 / od 70 do 100 pkt

Wyjątek dotyczy osób, które uzyskały co najmniej 70 punktów i których opiekunom przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna w dniu 1 stycznia 2024 r. (lub później). Osoby te mogą ubiegać się o świadczenie już od 2024 roku.

Wnioskodawca ma trzy miesiące na złożenie dokumentów do ZUS, licząc od dnia, w którym decyzja WZON stała się ostateczna lub została utrzymana przez sąd w wyniku odwołania. Złożenie wniosku w tym 3-miesięcznym terminie jest niezwykle korzystne, gdyż gwarantuje przyznanie świadczenia z wyrównaniem od dnia, od którego WZON przyznał uprawniającą liczbę punktów.

Świadczenie wspierające jest przyznawane również od:

• dnia ukończenia 18 lat, jeśli wniosek złożono w ciągu 3 miesięcy od tej daty (a decyzja WZON została wydana wcześniej),
• miesiąca złożenia wniosku, we wszystkich pozostałych przypadkach.

Prawo do świadczenia przysługuje do ostatniego dnia miesiąca, na który WZON przyznał uprawniającą liczbę punktów.

Świadczenie to jest przeznaczone dla osób z niepełnosprawnością, które:

• ukończyły 18 lat;
• posiadają ostateczną decyzję WZON ustalającą poziom potrzeby wsparcia na uprawniającym poziomie;
• są obywatelami Polski, UE lub EFTA, a w przypadku pozostałych - przebywają w Polsce legalnie i mają dostęp do rynku pracy;
• mieszkają na terytorium Polski w okresie pobierania świadczenia.

Co ważne, świadczenie wspierające jest przyznawane niezależnie od wysokości osiąganego dochodu i bez względu na to, czy osoba pobiera inne świadczenia z ZUS, takie jak renta socjalna, emerytura czy renta z tytułu niezdolności do pracy.

Miesięczna wysokość świadczenia wspierającego jest zróżnicowana i zależy od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia. Waha się ona od 40% (752 zł) do 220% (4134 zł) renty socjalnej.

Wniosek o świadczenie wspierające można złożyć wyłącznie w formie elektronicznej - za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych PUE/eZUS, portalu Emp@tia lub poprzez bankowość elektroniczną.

Warto wiedzieć, że świadczenie wspierające jest zwolnione z podatku, nie podlega egzekucji administracyjnej ani sądowej i jest finansowane z budżetu państwa.

Duże zainteresowanie nową formą wsparcia potwierdzają dane. Od 1 stycznia 2024 r. do 31 sierpnia 2025 r. do ZUS wpłynęło łącznie 249 tys. wniosków o świadczenie wspierające. W tym czasie w całym kraju wypłacono imponującą kwotę 7 miliardów 660 milionów złotych wsparcia. Nowe świadczenie staje się zatem jednym z kluczowych elementów systemu pomocy społecznej w Polsce.

(PW)