Cukrzyca to cichy zabójca: aktor BTL stracił palce przez zbyt ciasne buty. Jak uchronić się przed amputacją?

W dniach 17 - 22 listopada uwaga publiczna, z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran, skupia się na Światowym Tygodniu Świadomości Stopy Cukrzycowej. Celem ogólnopolskiej kampanii jest podniesienie świadomości na temat schorzenia, które niesie ze sobą tragiczne konsekwencje, a któremu w dużej mierze można zapobiec. Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku bije na alarm, podkreślając kluczowe znaczenie regularnych konsultacji i wczesnej interwencji.

Stopa cukrzycowa nie jest jedynie problemem estetycznym czy uciążliwością - to główna przyczyna amputacji kończyn dolnych na całym świecie i w Polsce. Niestety, za większością tych inwazyjnych zabiegów kryje się zaniedbanie profilaktyczne i zbyt późne szukanie pomocy.

Skala problemu w regionie jest wstrząsająca. Z danych z ubiegłego roku wynika, że w samym tylko województwie podlaskim wykonano:

• 66 dużych amputacji (obejmujących stopy i kończyny);
• 16 mniejszych amputacji (dotyczących np. palców stóp).

Te liczby stanowią dramatyczne świadectwo ludzkiego cierpienia. Co więcej, amputacja z powodu powikłań cukrzycowych jest związana z niezwykle wysokim ryzykiem śmiertelności. Prof. Małgorzata Szelachowska, zastępca kierownika Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, ujawnia, że ryzyko zgonu pacjenta w ciągu pięciu lat po amputacji wynosi aż 30 proc. Jak podkreśla specjalistka, jest to wskaźnik wyższy niż dla pacjentów po operacjach z powodu raka jajnika, prostaty czy piersi (ok. 20 proc.).

Głównym problemem utrudniającym wczesne wykrycie i interwencję jest neuropatia cukrzycowa. Prof. Szelachowska wyjaśnia, że 82 proc. pacjentów z zespołem stopy cukrzycowej ma uszkodzone nerwy i w rezultacie nie czuje bólu.

Brak czucia prowadzi do nieświadomego samookaleczenia i błędnych zachowań:

• pacjenci nie odczuwają bólu przy tworzących się ranach;
• nieumyślnie obcinają źle paznokcie lub wycinają modzele;
• ryzykują poważne oparzenia, myjąc nogi w zbyt gorącej wodzie (zdarzały się przypadki poparzenia jedynej pozostałej kończyny po wcześniejszej amputacji).

O tym, jak zdradliwa jest cukrzyca, świadczy osobiste doświadczenie Adama Zielenieckiego, aktora Białostockiego Teatru Lalek, znanego szerzej jako policjanta Adama z popularnej serii filmowej.

Zieleniecki nazywa cukrzycę cichym zabójcą. Podczas kręcenia filmu "U Pana Boga w Królowym Moście", aktor założył zbyt ciasne buty. Ze względu na neuropatię, nie poczuł dyskomfortu, który doprowadził do powstania odcisku, a ostatecznie do konieczności amputacji palców u stóp.

Jego przesłanie jest proste i dramatyczne.

Specjaliści są zgodni: codzienna profilaktyka jest najskuteczniejszą formą walki z powikłaniami. Każda osoba z cukrzycą powinna ściśle przestrzegać następujących zasad:

• codzienne oględziny: regularnie kontroluj stan stóp, szukając wszelkich otarć, zaczerwienień, pęknięć czy pęcherzy;
• odpowiednie obuwie: noś wygodne, dobrze dopasowane buty z naturalnych materiałów;
• unikanie chodzenia boso: nigdy nie chodź boso i unikaj butów otwartych, które nie chronią stopy przed urazami;
• kontrola temperatury: zawsze sprawdzaj temperaturę wody łokciem lub termometrem przed kąpielą, aby wykluczyć ryzyko poparzenia;
• pielęgnacja skóry: stosuj kremy nawilżające i natłuszczające (najlepiej z mocznikiem);
• regularne badania specjalistyczne: co najmniej raz w roku konieczne jest badanie stóp przez lekarza lub wyspecjalizowaną pielęgniarkę (podologa).

(PW)