Muzeum w Manchesterze z europejską nagrodą. Wyniki ogłoszono w Białymstoku

Manchester Museum został ogłoszony Europejskim Muzeum Roku 2025! Ta prestiżowa nagroda została wręczona 24 maja 2025 roku w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. Konferencja i ceremonia wręczenia nagród zostały zorganizowane przez Europejskie Forum Muzeów (EMF), a gospodarzem było Muzeum Pamięci Sybiru, laureat Nagrody Muzealnej Rady Europy 2024.

Konferencja EMYA (European Museum of the Year Award), która odbyła się w Białymstoku w dniach 21-24 maja 2025 roku, była niezwykłym wydarzeniem. To był czas pełen inspirujących spotkań muzealników z całej Europy i wyjątkowa okazja do intensywnej wymiany doświadczeń.

W tym roku Białystok stał się prawdziwą europejską stolicą muzealnictwa, goszcząc profesjonalistów i miłośników muzeów, którzy wspólnie dyskutowali o przyszłości sektora, prezentowali innowacyjne rozwiązania i nawiązywali nowe kontakty. Muzeum Pamięci Sybiru, jako gospodarz, stworzyło idealne warunki do tych owocnych spotkań.

Wydarzenie rozpoczęło się Dniem Muzeum Pamięci Sybiru, który dał uczestnikom i uczestniczkom wyjątkową okazję do dogłębnego poznania instytucji. Goście nie tylko zwiedzili wystawę stałą w towarzystwie przewodników oraz, co szczególnie cenne, samych Sybiraków i Sybiraczek, ale także wzięli udział w szeregu inspirujących warsztatów. Tematyka warsztatów obejmowała kluczowe obszary dla współczesnych muzeów, takie jak współpraca międzynarodowa, komunikacja i marketing oraz działalność naukowa. Był to znakomity początek konferencji, pozwalający na połączenie nauki z praktyką i osobistymi doświadczeniami.

Kolejne dni konferencji, od 22 do 24 maja, upłynęły pod znakiem intensywnych obrad, których tegoroczne hasło przewodnie brzmiało "Wspólne działania na rzecz pamięci i solidarności". Uczestnicy i uczestniczki mieli okazję prezentować swoje muzea na scenie Opery i Filharmonii Podlaskiej. Wydarzeniu towarzyszyła licznie zgromadzona i niezwykle zaangażowana publiczność, co świadczyło o dużym zainteresowaniu poruszanymi tematami i wysokim poziomie prezentacji.

W sobotę, 24 maja, podczas uroczystej gali poznaliśmy zwycięzcę nagrody Europejskiego Muzeum Roku 2025 oraz laureatów pozostałych kategorii. 

Manchester Museum, zdobywca tytułu Europejskiego Muzeum Roku 2025, po przeprowadzonej modernizacji stało się placówką bardziej dostępną i zyskało nowe przestrzenie, które sprzyjają budowaniu relacji z lokalną społecznością oraz wspierają dialog międzykulturowy. Instytucja odważnie zrewidowała swoją misję, konfrontując się z własną historią i redefiniując rolę swoich zbiorów oraz programów publicznych.

Jako muzeum uniwersyteckie, Manchester Museum aktywnie prowadzi badania i angażuje się w działania na rzecz sprawiedliwości społecznej. Szczególne uznanie budzi jego podejście oparte na współpracy z różnorodnymi grupami społecznymi. Dzięki temu narracje prezentowane w muzeum są wielogłosowe, inkluzywne i autentyczne, co czyni je prawdziwym wzorem do naśladowania w dziedzinie muzealnictwa.

Poza głównym laureatem ogłoszono także zdobywców nagród w pozostałych pięciu kategoriach.

Nagrodę Muzealną Rady Europy – przyznawaną za promowanie dialogu międzykulturowego i działania na rzecz ochrony praw człowieka – otrzymało Euskararen Etxea, the House of the Basque Language. Ceremonia wręczenia tej prestiżowej nagrody, przyznanej przez Komisję Kultury Zgromadzenia Parlamentarnego, odbyła się 7 kwietnia 2025 roku w Palais de l'Europe w Strasburgu.

Muzeum Euskararen Etxea jest poświęcone niematerialnemu dziedzictwu języka baskijskiego. Instytucja ta umożliwia poznanie jego znaczenia, ewolucji oraz kluczowej roli, jaką odgrywa w kształtowaniu tożsamości i wspólnoty. Euskararen Etxea aktywnie dba o dostępność, oferując swoje treści w języku baskijskim, hiszpańskim, francuskim i angielskim.

To wielojęzyczne podejście nie tylko zapewnia, że różnorodna publiczność może zaangażować się w wystawę, ale także podkreśla wzajemne powiązania między europejskimi językami i kulturami. Centrum zachęca odwiedzających do odkrywania podobieństw i wzajemnych wpływów między językami, zapewniając głębsze zrozumienie europejskiej różnorodności językowej.

Nagrodę Kennetha Hudsona - za instytucjonalną odwagę i uczciwość zawodową - przyznano Nini Sanadiradze, byłej dyrektor generalnej Związku Muzeów Tbilisi.

Nini Sanadiradze wykazała się niezłomnym zaangażowaniem w obronę zasad demokracji. Jej przywództwo stanowi wyraz odporności i dążenia do sprawiedliwości społecznej, a także konsekwentnej pracy na rzecz tworzenia przestrzeni sprzyjającej integracji społecznej. Jej odwaga inspiruje muzealników na całym świecie, przypominając o fundamentalnej roli muzeów w obronie demokracji, praw człowieka i wartości społecznych w coraz bardziej wymagającym globalnym kontekście.

Nagroda Muzeum Portimão - za wyjątkową gościnność, inkluzywność i budowanie poczucia przynależności - została przyznana Istanbul Museum of Modern Art (Stambuł, Turcja).

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Stambule to przestrzeń stworzona do refleksji i dialogu o zmieniającej się kulturze i społeczeństwie. Jego rozbudowana działalność edukacyjna, prowadzona m.in. z lokalnymi szkołami, wyraźnie świadczy o zaangażowaniu w budowanie społeczeństwa włączającego.

Programy muzeum, skupiające się na takich zagadnieniach jak równość płci, sprawczość, zrównoważony rozwój i kreatywność, sprawiają, że każdy odwiedzający czuje się zauważony i mile widziany. Dzięki konsekwentnym działaniom na rzecz edukacji, dostępności i dialogu między sztuką lokalną a międzynarodową, muzeum odgrywa istotną rolę w życiu kulturalnym Stambułu.

Nagroda Silletto - za działania budujące zaangażowanie społeczności - trafiła do Alvor Lifeguard Interpretative Centre (CISA) - Portimão, Portugalia.

CISA to dynamiczne centrum życia społecznego, które aktywnie wspiera i chroni tradycyjne praktyki rybołówstwa. Dzięki możliwości współtworzenia wystaw, mieszkańcy odnajdują w muzeum odzwierciedlenie własnego życia, pracy i dziedzictwa. Instytucja ta stanowi doskonały przykład tego, jak muzea mogą pełnić rolę istotnych ośrodków zaangażowania społecznego oraz strażników kulturowej tożsamości.

Nagroda Muzeum Meyvaert - za działania na rzecz zrównoważonego rozwoju środowiskowego - powędrowała do MUZOO (La Chaux-de-Fonds, Szwajcaria).

MUZOO to nowatorska przestrzeń muzealna, która w unikalny sposób bada relacje między człowiekiem a środowiskiem naturalnym. Zarówno wystawy stałe, jak i czasowe, podejmują tematy bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju, oferując wyjątkowe doświadczenia dzięki bezpośredniemu kontaktowi ze zwierzętami.

MUZOO zarządza także miejskim parkiem i ogrodem zoologicznym, promując nowe podejście do dobrostanu zwierząt i aktywnie angażując społeczność w opiekę nad lokalną fauną. Silne zaangażowanie w kwestie środowiskowe czyni tę instytucję ważnym partnerem organizacji zajmujących się ochroną przyrody i nauką obywatelską.

Muzea, które otrzymały specjalne wyróżnienia:

• Museum Ovartaci (Aarhus, Dania)
• The Korsak's Museum of Ukrainian Modern Art (Музей Сучасного Українського Мистецтва Корсаків (Łuck, Ukraina)
• İşbank Museum of Painting and Sculpture (Stambuł, Turcja)
• Magyar ZeneHáza (Budapeszt, Węgry) 
• Wien Museum (Wiedeń, Austria)
• Maria Callas Museum (Ateny, Grecja)
• Museum Arnhem (Arnhem, Holandia)

Wyróżnienia Specjalne otrzymują muzea, które w wybranych obszarach swojej działalności publicznej wprowadziły innowacyjne rozwiązania, stając się źródłem inspiracji oraz dobrych praktyk dla innych instytucji muzealnych w Europie.

Konferencja EMYA 2025 dobitnie pokazała, że muzea w całej Europie łączy wspólna, fundamentalna misja - pielęgnowanie pamięci, wspieranie wspólnot oraz odważne odpowiadanie na wyzwania współczesności. To wydarzenie było świadectwem żywotności i adaptacyjności sektora muzealnego, który niezmiennie pozostaje kluczowym filarem kultury i społeczeństwa.

(PW)