
Amerykańska organizacja Bialystok Cemetery Restoration Fund ogłosiła ważne odkrycie, o istotnym znaczeniu dla żydowskiej historii Białegostoku w Polsce. Szczątki potencjalnie setek nagrobków i macew zostały odkryte na działce tuż za ogrodzeniem otaczającym cmentarz Bagnówka na obrzeżach Białegostoku.
O wizycie przedstawicieli fundacji z USA pisaliśmy tutaj: Cmentarz żydowski w Białymstoku odzyskuje godność
Naczelny rabin Michael Schudrich w uzgodnieniu z władzami miasta wydał pozwolenie na wstępne ograniczone zbadanie kopca - mówi dr Andrzej Kondej, członek zarządu i koordynator akcji ze strony Bialystok Cemetery Restoration Fund, białostocki ekonomista, miłośnik historii.
Jak opowiada w rozmowie z redakcją Dzień Dobry Białystok, usypisko ma wymiary około 75 na 25 metrów i trzy metry wysokości.
Odkopaliśmy trzy zachowane w dobrym stanie nagrobki z datami od 1820 do 1851. Najwcześniejszy nagrobek sugeruje, że pochodzą one z dawnego cmentarza rabinicznego, zlokalizowanego w miejscu, gdzie znajduje się duży park w centrum miasta. W tamtym okresie był to jedyny funkcjonujący cmentarz żydowski w Białymstoku. Park na terenie wcześniejszego cmentarza został utworzony w czasie, gdy Polska znajdowała się pod władzą komunistyczną - tłumaczy Andrzej Kondej.
Według informacji, do jakich dotarli poszukiwacze, macewy zostały w latach 60. XX wieku przewiezione na nowy teren, a następnie przysypane ziemią, aby ukryć ich obecność. Po wyjaśnieniu pochodzenia tych nagrobków naczelny rabin Schudrich polecił tymczasowe przeniesienie ich na teren cmentarza w Bagnówce - na miejsce, gdzie nie było pochówków, w celu ich bezpiecznego przechowania do czasu zatwierdzenia formalnego planu.
Wiceprezydent Białegostoku Rafał Rudnicki współpracował z nami, aby zatwierdzić nasz plan. We wtorek, 16 sierpnia 2022 r., prezydent Tadeusz Truskolaski formalnie udzielił pisemnej zgody na wykonanie prac wydobywczych pod kierunkiem eksperta ds. cmentarzy ze strony rabina Schudricha. Prace rozpoczynają się (17 sierpnia 2022 r. - przyp. red.) z udziałem fachowców i doświadczonych operatorów specjalistycznych maszyn - dodaje Kondej.
Dowiedzieliśmy się, że pierwsze trzy godziny prac wykopaliskowych na kopcu przy cmentarzu żydowskim w Białymstoku potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia o obecności tam starych macew. w tym czasie amerykańska fundacja wydobyła spod ziemi ponad 30 macew pochodzących z pierwszej połowy XIX wieku. Wygląda na to, że jest to odkrycie na skalę europejską, biorąc pod uwagę liczbę nagrobków zgromadzonych pod ziemią w jednym miejscu.
Prowadzonymi działaniami zarządza i nadzoruje przedstawiciel naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha.
(Piotr Walczak)
Twoje zdanie jest ważne jednak nie może ranić innych osób lub grup.
Komentarze opinie