Kontrole zwolnień lekarskich: uprawnieni urzędnicy, sytuacje nadużyć i konsekwencje - ZUS, pracodawcy, świadczenia, zwrot zasiłków

Niestety nie wszyscy dochodzą do zdrowia. Wciąż jest wiele osób, które zamiast to robić, wykorzystują czas niezgodnie z jego przeznaczeniem, np. pracując czy biorą udział w imprezach okolicznościowych.

Z informacji, jakie uzyskaliśmy z instytucji zajmujących się ubezpieczeniami społecznymi, których urzędnicy są uprawnieni do kontroli zwolnień lekarskich, wynika, że chorzy uczestniczą między innymi w spotkaniach opłatkowych, gminnych, a także biorą udział choćby w kolędowaniu.

Wielu ubezpieczonych traktuje też chorobowe jak urlop i wypoczywa na wczasach czy innych wyjazdach turystycznych - również za granicą. Zdarzają się sytuacje wyjazdów krajowych, które były organizowane w ramach funduszu socjalnego.

W trakcie kontroli większość chorych na zwolnieniu lekarskim zostaje przyłapana na pracy zarobkowej. Wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek, była dyrektor szkoły, która w czasie długotrwałego zwolnienia lekarskiego logowała się do dziennika elektronicznego, brała udział w rozpoczęciu roku szkolnego, a także poprzez pocztę elektroniczną wydawała polecenia służbowe pracownikom. Kolejny dość nietypowy przykład to myśliwy, który w czasie zwolnienia lekarskiego brał udział w polowaniu.

Tymczasem osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnienia lekarskiego, muszą liczyć się z tym, że stracą prawo do świadczenia chorobowego za cały okres kontrolowanego zwolnienia. W takich sytuacjach urzędnicy wstrzymują wypłaty świadczeń, a jeżeli te zostały już wypłacone - nakazują ich zwrot.

Natomiast przy kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jeśli okaże się, że osoba sprawdzana przez lekarza orzecznika jest już zdrowa, dochodzi do skrócenia zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji ubezpieczony zachowuje prawo do świadczenia chorobowego tylko do dnia badania.

Uprawnienia do sprawdzenia prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby mają przede wszystkim Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ale także płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (tzn. pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 osób i są uprawnieni do wypłaty zasiłków chorobowych). Są sytuacje, kiedy do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby upoważnieni są także pracodawcy, którzy nie wypłacają zasiłków. Dotyczy to przeprowadzenia kontroli w okresie, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas choroby, wypłacane ze środków pracodawcy.

(Piotr Walczak)