Emerytura dla nauczyciela: porównanie starych i nowych zasad

Nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni mają obecnie do wyboru kilka ścieżek zakończenia aktywności zawodowej. Oprócz powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), Karta Nauczyciela oferuje dwie formy wcześniejszej emerytury, w tym nowość wprowadzona od września 2024 roku. Wybór odpowiedniej opcji zależy od indywidualnego stażu pracy i wieku.

Nauczyciele mogą skorzystać z tzw. emerytury bez względu na wiek (na starych zasadach) lub z nowej emerytury nauczycielskiej (na nowych zasadach).

Ścieżka 1: wcześniejsza emerytura nauczycielska bez względu na wiek (stare zasady)

Ta forma emerytury jest dostępna dla nauczycieli, którzy spełnili restrykcyjne warunki do 31 grudnia 2008 roku.

Skorzystać mogą nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni.

Wymagany staż pracy do 31.12.2008 r.: co najmniej 30 lat stażu ogólnego, w tym minimum 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć.

Nauczyciele szkół i placówek specjalnych mają nieco łagodniejsze wymogi: 25 lat pracy ogółem, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej.

Ważne formalności:

• należy rozwiązać stosunek pracy;
• wniosek musi zostać złożony przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn). Złożenie wniosku później oznacza przyznanie emerytury powszechnej, a nie nauczycielskiej.

Sposób obliczenia: emerytura ta jest obliczana na tzw. starych zasadach. Na jej wysokość wpływa m.in. podstawa wymiaru emerytury (wynagrodzenie z 10 lub 20 lat kalendarzowych) oraz staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe).

Ścieżka 2: nowa emerytura nauczycielska (od 1 września 2024 r.)

Nowa forma świadczenia została wprowadzona z myślą o tych nauczycielach, którzy nie spełnili warunków do wcześniejszej emerytury na starych zasadach do końca 2008 roku.

Możliwość skorzystania z nowej emerytury jest wdrażana etapami i zależy od daty urodzenia oraz wieku:

• od 1 września 2024 r.: nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r., którzy ukończyli 58 lat przed tą datą;
• od 1 września 2025 r.: nauczyciele urodzeni między 1 września 1966 r. a 31 sierpnia 1969 r., którzy ukończyli co najmniej 56 lat przed tą datą;
• od 1 września 2026 r.: nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 r.
• Wymagane warunki (takie same dla kobiet i mężczyzn):
• rozpoczęcie pracy w placówce wymienionej w Karcie Nauczyciela przed 1 stycznia 1999 r.;
• posiadanie 30 lat stażu składkowego, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej w co najmniej połowie obowiązkowego wymiaru zajęć;
• rozwiązanie stosunku pracy;
• wysokość nowej emerytury nie może być niższa niż kwota emerytury minimalnej;
• złożenie wniosku przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Nowa emerytura nauczycielska jest obliczana na tzw. nowych zasadach, gdzie kwota świadczenia stanowi sumę zwaloryzowanych składek na koncie i subkoncie oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego.

W momencie przyznania tego świadczenia, subkonto jest zamykane, a środki (wraz z przekazanymi środkami z OFE) są przenoszone na konto ubezpieczonego. Oznacza to, że nie podlegają one dziedziczeniu, a ubezpieczony traci prawo do podziału środków i wypłaty gwarantowanej, w przeciwieństwie do osób korzystających z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Może to również skutkować utratą prawa do okresowej emerytury kapitałowej.

(PW)