Strategiczne pytanie: Na co wydać 30 milionów z Polskiego Ładu?

Zamiast inwestycji dla turystyki czyli budowy Budowa Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie XYLOPOLIS zarząd województwa uznał za strategiczną inwestycję przeniesienie Regionalnej Placówki Opiekuńczo - Terapeutycznej w Ignatkach – Osiedle do nowo wybudowanego budynku w Wasilkowie. Tak przynajmniej wynika z decyzji władz województwa: 30 mln zł zamiast na Xylopolis zostanie skierowane na inny cel.

Zacznijmy po kolei: Wszystko załączało się od 8 edycji Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład Rzędu PiS z 2023 r.  Wtedy to wśród wielu projektów z województwa podlaskiego, które otrzymały środki wybrano budowę Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie XYLOPOLIS na terenie Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie k/Białegostoku i zagwarantowano na to 30 mln zl. z Polskiego Ładu.  Zarząd z Marszałkiem Arturem Kosickim uznał to za wielki sukces: udało się oto zyskać niemałe pieniądze na budowę Xylopolis.  Przekaz był taki: powstanie turystyczna atrakcja na miarę ambicji województwa i nie będziemy musieli wydawać na to środków województwa, bo na budowę Xylopolis - opócz Polskiego Ładu - miały być jeszcze być przeznaczone środki Unii Europejskiej w ramach Funduszy Europejskich dla Podlasia.

Na co można było dostać pieniądze na Polski Ład? W zasadzie na wszystko. Na liście dofinansowanych projektów  znalazły się drogi, windy, sieci kanalizacyjne, remonty szkól, hal sportowych, remonty przychodni lekarskich, domów kultury, budowa oświetlenia ulicznego, kładek nad rzekami, a nawet zakup śmiaciarek. Nie można było za pieniądze z Polskiego Ładu kupić nieruchomości, a każda jednostka samorządu terytorialnego mogła złożyć maksymalnie tylko 3 wnioski. Województwo podlaskie dostało trzy projekty do dofinansowania : Xylopolis oraz budowę dwóch dróg. W sumie 40 mln zł.

W maju 2024 r. zmienił się Zarząd Województwa. Na jego czele stanął Łukasz Prokorym, ale w składzie zostało dwóch członków z czasów PiS: Marek Malinowski i Wiesława Burnos. Za porzucenie partii, z której list zostali wybrani oboje dostali stanowiska wicemarszałków w nowych władzach wojewódzkich, KO i PSL większość w Sejmiku. Taki deal. W okresie letnim 2024 okazało się że nie można wykorzystać pieniędzy Polskiego Ładu na budowanie Xylopolis, bo test pomocy publicznej dla tej inwestycji wskazuje, że dotowanie tego projektu sprawi, że ta pomoc wystąpi. Tymczasem warunki Polskiego Ładu wykluczały wspieranie projektu , w którym występowałaby pomoc publiczna.

Zarząd województwa musiał zatem zastanowić się co dalej. Jak się nieoficjalnie dowiedzieliśmy – pod naciskiem wicemarszałek Wiesławy Burnos – zarząd postanowił poprosić premiera Donalda Tuska,  aby promesę na 30 mln złotych z Polskiego Ładu przenieść na projekt dotyczący wybudowania nowego ośrodka dla podopiecznych Regionalnej Placówki  Opiekuńczo – Terapeutycznej w Wasilkowie.  Nikt nie ma nic przeciwko zbudowaniu nowoczesnego Domu Dziecka dla dzieci, które los mocno skrzywdził, ale… pieniądze z Polskiego Ładu – w założeniu – miały być przeznaczone na działania strategiczne dla regionu. Czy faktycznie sytuacja województwa podlaskiego jest tego rodzaju, że strategicznym tematem, na który przeznaczamy 2/3 środków z Polskiego Ładu to budowa placówki opiekuńczo-terapeutycznej? Zarząd Województwa ma do takich decyzji prawo, natomiast dziennikarz ma prawo to analizować i oceniać.

Rzecz w tym, że nie tylko my mamy wątpliwości: wedle słów wicemarszałek Burnos, które wypowiedziała na sesji sejmiku 25 listopada rząd pod wodzą Donalda Tuska też nie jest pewien poparcia decyzji zarządu województwa. Co więcej – jest jej przeciwny, bo – wedle deklaracji marszałek Burnos – aż trzy razy podlaskie otrzymało odmowną odpowiedź na wniosek o przesunięcie środków z Xylopolis.

A co wiemy o placówce w Ignatkach? 8 października rzecznik prasowy marszałka Prokoryma wyjaśnił, że „pod opieką placówki są dzieci w wieku 2-12 lat. Dzieci pochodzą z woj. podlaskiego oraz m.in. z wielkopolskiego, śląskiego, zachodniopomorskiego, lubelskiego i mazowieckiego. W 2024 r. Marszałek Województwa Podlaskiego wydał 3 zarządzenia w sprawie wyrażenia zgody na przyjęcie do Regionalnej Placówki Opiekuńczo-Terapeutycznej w Ignatkach-Osiedle dziecka z powiatu leżącego w granicach innego województwa.” Nie do końca precyzyjnie odpowiedziano na nasze pytania, szczególnie te ile dokładnie jest w ośrodku dzieci z województwa podlaskiego. W ośrodku pracują jako kadra terapeutyczna to 24 osoby oraz 18 osób pozostałego personelu. Miesięczny koszt wynagrodzeń za sierpień 2024r. to 292 298,01 zł.

Budynek jest wynajmowany od 2015 r., po gruntownym remoncie. Od tego czasu prace remontowe wykonywane są na bieżąco, wg potrzeb (m.in. zostały odmalowane ściany, położone nowe tapety, wymienione lampy oświetleniowe, sanitariaty). A w 2022 r. został wykonany generalny remont świetlicy i jadalni. Placówka posiada dwa samochody dostosowane do transportu osób z niepełnosprawnościami.

Nikt nie kwestionuje, że skoro województwo prowadzi placówkę opiekuńczo-terapeutyczną to powinna inwestować w to, aby miała jak najlepsze warunki. I jestem za tym, aby dzieciaki miały opiekę na bardzo dobrym poziomie. To o co pytam to czy to faktycznie strategiczny problem województwa podlaskiego.  Skoro na tej samej sesji sejmiku usłyszałem, że w 22 jednostkach kultury są ogromne potrzeby inwestycyjne a radny Marek Olbryś wspomniał, że w  Skansenie  Kurpiowski im. Adama Chętnika w Nowogrodzie pracownicy przebywają w nieogrzewanych pomieszczeniach.

Jacek Piorunek, który w zarządzie województwa odpowiada za kulturę, rekomendował porzucenie projektu Xylopolis w wersji proponowanej przez poprzednią ekipę ze względu na brak pieniędzy. Chciał, aby połączyć go z budową hali widowiskowo-sportowej w Białymstoku, która jest projektem wybitnie miejskim. Narzekał przy tym, że są problemy inwestycyjno-finansowe Teatru Dramatycznego, Spodków oraz Muzeum księdza Jerzego Popiełuszki. W sensie brak na to kasy. Czy zatem faktycznie jest tak, że należy całe 30 milionów przenieść z kultury na inne cele?

Do Waszej oceny zostawiamy więc, czy wszystkie pieniądze z Polskiego Ładu w należy wykorzystać na budowę całkowicie nowego budynku przy Muzeum Wsi na potrzeby placówki opiekuńczo-terapeutycznej i ROPSU-u. Wiadomo, że wicemarszałek Burnos zamierza ponownie apelować do rządu o zgodę na przeznaczenie pieniędzy na ten właśnie cel.

Czy to ma sens? Co sądzicie na ten temat? 

Proszę o opinię w komentarza na YT i na Facebooku. 

Przemysław Sarosiek