Dogoterapia w polskich więzieniach

Dogoterapia, jako nowatorska forma oddziaływań penitencjarnych w Polsce, po raz pierwszy zastosowana została w Areszcie Śledczym w Hajnówce. Skuteczność oddziaływań a także korzyści społeczne płynące z tej formy pracy z osadzonymi, zaowocowały włączeniem dogoterapii w struktury Norweskiego Mechanizmu Finansowego realizowanego przez polskie więziennictwo.

Po eksperymencie w Hajnówce, już siedem jednostek penitencjarnych w kraju realizuje u siebie zajęcia dogoterapii (Kraków Podgórze, Jastrzębie Zdrój, Hajnówka, Olsztyn, Rzeszów, Przytuły Stare i Starogard Gdański). W naszym okręgu dwie jednostki, Areszt Śledczy w Hajnówce oraz Zakład Karny w Przytułach Starych, korzystają ze wsparcia finansowego. Realizują od 2013 roku projekt nr 1 „Realizacja szkoleń podnoszących kompetencje społeczno – zawodowe więźniów oraz stworzenie warunków ułatwiających podtrzymywanie więzi rodzinnych w celu zwiększenia efektywności ich powrotu do społeczeństwa po zakończeniu odbywania kary” nr 112/2013 w ramach programu „Wsparcie Służby Więziennej, w tym sankcji poza więziennych” Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014. Działanie 2. Dogoterapia.

W hajnowskim areszcie na ten cel przyznane zostały środki z Norweskiego Mechanizmu Finansowego, w wysokości 17.425 złotych. Druga edycja programu dogoterapii rozpoczęła się 1.03.2014 r. od inauguracyjnego spotkania z prowadzącym i opiekunami. Omówiony został cel, program zajęć i metody prowadzenia rekrutacji zajęcia praktyczne i teoretyczne. Zajęcia będą trwały do 30.06.2014 r. W programie uczestniczy 8 osadzonych oraz 6 psów ze Schroniska dla Zwierząt CIAPEK w Hajnówce. Zajęcia teoretyczne są prowadzone w formie wykładów, paneli dyskusyjnych, prezentacji multimedialnych oraz wyświetlania filmów instruktażowych. Zakres materiału zajęć teoretycznych, obejmuje:

•          historię przyjaźni człowieka i psa, pochodzenie psów

•          przegląd i specyfikacja wybranych ras psów, mieszańców i hybryd

•          etogram psa

•          teorię dominacji - fakty i mity, kary

•          zmysły psów - gradacja

•          zachowania socjalne psowatych

•          sygnały uspokajające, popęd łowiecki, łańcuch łowiecki

•          agresja i lękliwość – przyczyny i rodzaje

•          metody szkoleniowe, formy resocjalizacji, odczulanie, „zatapianie”

•          psychologiczne mechanizmy uczenia się

•          podstawowe problemy psychiczne psów i ich skutki: wyuczona bezradność, efekt kojcowy, zachowania stereotypowe, braki środowiskowe, braki socjalizacyjne, głód, choroby, dystres

•          fazy rozwojowe, etapy lękowe

•          dobrostan psów, pielęgnacja, żywienie

•          sposoby zabawy z psem, system nagradzania

•          cel i prowadzenie dziennika zachowań psa

•          pułapka antropomorfizacyjna psów, fakty i mity dotyczące psów

Zajęcia praktyczne odbywają się na terenie Aresztu Śledczego w Hajnówce, obejmują pracę indywidualną na linii przewodnik pies, trening grupowy i pielęgnację psa. Psy, do udziału w projekcie, zostały wybrane przy współpracy prowadzącego (zoopsychologa/tresera) i pracowników schroniska „Ciapek” w Hajnówce. Program zajęć praktycznych obejmuje:

•          socjalizację z ludźmi

•          socjalizację z innymi psami

•          posłuszeństwo podstawowe

•          pracę różnymi metodami szkoleniowymi

•          naukę zabawy z psem

•          praktyczne „czytanie” mowy ciała psów

•          naukę pielęgnacji psów

•          naukę przydatnych zachowań socjalnych

•          naukę tzw. zachowań alternatywnych

•          naukę „sztuczek”

•          pracę z psami „trudnymi” (zachowania agresywne i lękowe)

Podobny zakres tematyczny zajęć realizuje Zakład Karny w Przytułach Starych. Od dnia 17 marca 2014 roku jednostka przystąpiła do realizacji II edycji projektu "Przytul psa przez kratę" finansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego w kwocie 17.425 złotych. Projekt "Przytul psa przez kratę" wdrażany jest w porozumieniu za Schroniskiem Zwierząt "Canis" w Kruszewie, które owocnie współpracuje z zakładem karnym. Po trzydziestogodzinnej części teoretycznej dla 15 skazanych, wyłoniona zostanie grupa 10 osób, które wezmą  udział w części praktycznej.

Programy readaptacji społecznej, w których wykorzystuje się pracę z psami to jeden z bardziej skutecznych sposobów oddziaływania na skazanych. Osadzeni rozpoczynają budowanie nowej relacji ze zwierzęciem, które jest bardzo wymagające, potrzebuje akceptacji, cierpliwości i czułości, nie pytając jednocześnie o karalność. Podczas zajęć rodzi się więź opiekuna z psem, poczucie odpowiedzialności oraz satysfakcja z dobrze wykonanej pracy natomiast psy, dzięki długotrwałej pracy i treningowi łatwiej znajdą dla siebie nowych, kochających opiekunów.

(Źródło i foto: PSW/ oprac. Kalina)