Kapitał początkowy dla emerytów: Jak go uzyskać i dlaczego jest tak istotny? Oto kroki do ustalenia kapitału początkowego przed 1999 r. - poradnik.

Kapitał początkowy to ważna część przyszłej emerytury. Osoby, które nie mają jeszcze obliczonego kapitału, a powinny go mieć, warto, aby zadbały o jego wyliczenie jak najszybciej. Wiele zakładów pracy zostało zlikwidowanych lub przekształcanych i mogą pojawić się trudności z otrzymaniem dokumentów, które potwierdzą zatrudnienie i wysokość zarobków przed 1999 r.

Kapitał początkowy to ważna część przyszłej emerytury. Osoby, które do tej pory nie ubiegały się o jego ustalenie, a pracowały przed 1999 r., powinny zrobić to jak najszybciej, by w przyszłości nie pobierać zaniżonego świadczenia. Wiele zakładów pracy zostało zlikwidowanych lub przekształcanych i mogą pojawić się trudności z otrzymaniem dokumentów, które potwierdzą zatrudnienie i wysokość zarobków sprzed ponad 25 lat i więcej.

Kapitał początkowy to nic innego, jak odtworzenie kwoty składek na ubezpieczenia społeczne sprzed 1 stycznia 1999 r. Ustalany jest dla osób urodzonych po 1948 r., które były zatrudnione lub same opłacały składki na ubezpieczenia społeczne przed 1999 r.

Niektórzy emeryci urodzeni przed 1949 r. mogą mieć również wyliczony kapitał początkowy, o ile łącznie spełnią kilka warunków:

• osiągnęli powszechny wiek emerytalny po 31 grudnia 1998 r.,
• złożyli wniosek o emeryturę z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego po  31 grudnia 2008 r. i wystąpili o wyliczenie emerytury według nowych zasad,
• mają wymagany staż ubezpieczeniowy (co najmniej 20 lat kobiety, a 25 mężczyźni),
• po osiągnięciu powszechnego wieku kontynuowali pracę i opłacali składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Kapitał początkowy to ważna część emerytury i ma duży wpływ na jej wysokość. Emerytura zależy bowiem od zwaloryzowanego kapitału początkowego, zwaloryzowanych składek zebranych na koncie emerytalnym (od stycznia 1999 r.) oraz średniego dalszego trwania życia. Jeśli więc przyszły emeryt ma długi okres zatrudnienia przed 1999 rokiem, to brak kapitału początkowego znacząco zmniejszy wysokość świadczenia. Dlatego warto, aby osoby, które pracowały do 31 grudnia 1998 r., a nie złożyły jeszcze wniosku o ustalenie kapitału początkowego, jak najszybciej to zrobiły. Trzeba mieć na uwadze, że wiele zakładów pracy, które funkcjonowały do końca 1998 r., może już nie istnieć i można mieć trudności ze znalezieniem dokumentów, które potwierdzą zatrudnienie i wysokość zarobków przed 1999 r.

Wniosek o wyliczenie kapitału początkowego (formularz ZUS EKP) powinien być złożony najpóźniej z wnioskiem o emeryturę. Do wniosku należy dołączyć informację o okresach składkowych i nieskładkowych na formularzu ZUS ERP-6. Potrzebne będą także dokumenty, które potwierdzą staż ubezpieczeniowy przed 1999 r., np.:

• świadectwa pracy lub zaświadczenia pracodawców,
• legitymacje ubezpieczeniowe (gdy są w nich wpisy o zatrudnieniu),
• zaświadczenia z urzędu pracy,
• zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej (jeśli były pobierane stałe zasiłki z opieki społecznej, od których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne),
• książeczka wojskowa,
• zaświadczenie z instytucji, w której pełniona była służba zawodowa,
• zaświadczenie z uczelni lub dyplom, w którym jest informacja o ukończeniu studiów oraz programowym czasie trwania nauki.

W przypadku braku powyższych dokumentów można przedstawić:

• umowy o pracę,
• opinie o pracy,
• wpisy w starym (książeczkowym) dowodzie osobistym,
• legitymacje służbowe,
• legitymacje związków zawodowych,
• pisma od pracodawcy (np. o powołaniu, mianowaniu, zmianie angażu, przyznaniu nagrody),
• uwierzytelnione kopie dokumentów lub ich odpisy wydane przez archiwum lub jednostkę, która przechowuje dokumentację zlikwidowanych zakładów pracy,
• zeznania świadków (najlepiej byłych współpracowników).

Trzeba również dołączyć dokumenty, które potwierdzą wysokość wynagrodzenia przed 1999 r., np. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wystawione przez pracodawcę lub jego następcę prawnego (mogą być na formularzu ERP-7), legitymację ubezpieczeniową z wpisami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, a także kopie dokumentacji płacowej sporządzonej przez archiwum, które gromadzi dokumentację zlikwidowanych zakładów pracy lub uwierzytelnione kopie dokumentacji płacowej sporządzonej przez inne instytucje przechowujące dokumentację danego zakładu pracy.

Osoby, które indywidualnie opłacały składki na ubezpieczenia społeczne jako osoby prowadzące działalność gospodarczą albo współpracujące z przedsiębiorcami, w formularzu ZUS EKP powinny podać m.in. numer konta płatnika składek (NKP), adres prowadzonej działalności i jej okres, a także adres ZUS, do którego opłacane były z tego tytułu składki przed 1999 r.

Co ważne, do wniosku obowiązkowo muszą być dołączone oryginalne dokumenty albo ich odpisy poświadczone przez notariusza bądź pełnomocnika, który jest adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym.

(Oprac. P. Walczak)