Nowe światło na rolę aktywistów na granicy polsko - białoruskiej

Międzynarodowa współpraca badawcza rzuca światło na niezastąpioną rolę, jaką odgrywa społeczeństwo obywatelskie w obliczu eskalującego kryzysu humanitarnego na granicy polsko - białoruskiej. Projekt badawczy pt. "Wsparcie migrantów w obliczu wrogości - rola społeczeństwa obywatelskiego w kryzysie graniczny’ w Polsce" otrzymał znaczące dofinansowanie z prestiżowej British Academy.

Grant w wysokości blisko 10 tysięcy funtów brytyjskich został przyznany zespołowi pod kierownictwem prof. Małgorzaty Bieńkowskiej (dziekan Wydziału Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku) oraz dr Magdy Mogilnickiej z Uniwersytetu w Southampton. W skład zespołu badawczego wchodzi również dr Ewelina Sadanowicz z Wydziału Socjologii UwB.

Prace badawcze, które właśnie się rozpoczęły, będą prowadzone przez 12 miesięcy na obszarze polsko - białoruskiego pogranicza. Głównym celem jest dogłębna analiza reakcji, strategii i wyzwań, z jakimi mierzyły się organizacje pozarządowe oraz oddolne inicjatywy w sytuacji kryzysu, który nasilił się od 2021 roku.

Jak podkreśla prof. Małgorzata Bieńkowska, kluczowym momentem było masowe napływanie tysięcy osób z Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Osoby te często doświadczały brutalnych pushbacków, zatrzymań, a także odmawiano im prawa do ubiegania się o azyl. W tym niestabilnym kontekście, społeczeństwo obywatelskie odegrało kluczową rolę, nie tylko świadcząc bezpośrednie wsparcie, ale również apelując o bardziej humanitarne podejście polityczne.

Projekt jest pierwszą kompleksową próbą zbadania tego fenomenu, wykorzystując:

• analizę mediów społecznościowych: w celu zrozumienia narracji, zasięgu i koordynacji działań;
• wywiady jakościowe: z przedstawicielami organizacji, aby zebrać unikalne wglądy w ich oddolne inicjatywy społeczne.

Badanie wykracza poza samą dokumentację działań pomocowych. Ma ono znaczący wkład w debatę akademicką, odwołując się do kluczowych koncepcji w studiach migracyjnych:

• codzienne graniczenie: ukazuje, jak praktyki graniczne przenikają do codziennego życia i jak aktywiści starają się je kwestionować;
• migrantyzacja: analizuje, jak postrzeganie migrantów jako zagrożenia wpływa na polityki i reakcje społeczne.

Dzięki temu, projekt pogłębi wiedzę o wyzwaniach stojących przed organizacjami społecznymi w obliczu rosnącej sekurytyzacji granic Unii Europejskiej i dostarczy unikalnych wglądów w próby zmiany wrogich polityk i praktyk migracyjnych prowadzonych oddolnie.

(PW)