Inspekcja Handlowa sprawdza jakość paliw na polskim rynku | Kontrole i wyniki 2023 roku | Anomalie w paliwach ciekłych | Badania jakości paliw - wnioski

Inspekcja Handlowa zakwestionowała w ubiegłym roku 2,59 proc. skontrolowanych próbek paliw ciekłych - prawie dwa razy więcej niż w 2022 r.

Inspekcja Handlowa przez cały rok sprawdza, czy paliwa dostępne na polskim rynku spełniają wymagania. Kontrolom podlegają producenci paliw, hurtownicy, magazynujący oraz prowadzący stacje paliw przedsiębiorcy. Cały system dzieli się na dwie części: europejską i krajową. W tej pierwszej weryfikowane podmioty są wybierane w losowaniu. W części krajowej ich dobór zależy od sygnałów od kierowców oraz innych organów - np. policji i negatywnych wyników z poprzednich lat.

W 2023 r. Inspekcja Handlowa zbadała jakość benzyny bezołowiowej, oleju napędowego, gazu skroplonego LPG oraz lekkiego oleju opałowego. Do badań pobrano 1 584 próbki paliw ciekłych (832 próbki benzyn i 752 oleju napędowego), 360 próbek LPG i dwie próbki lekkiego oleju opałowego.

Specjaliści podczas testów laboratoryjnych wykazali, że 41 próbek paliw ciekłych (34 oleju napędowego, siedem benzyny) nie spełniało wymogów, co stanowi 2,59 proc. zbadanych. Odsetek zakwestionowanych próbek paliw w poszczególnych województwach był wyraźnie zróżnicowany. Podczas losowych kontroli stacji paliw najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w województwach: wielkopolskim (5,75 proc. zbadanych), podlaskim (4,76 proc.) małopolskim (3,81 proc.) i kujawsko - pomorskim (3,64 proc.). Natomiast w przypadku kontroli przedsiębiorców wybranych na podstawie m.in. informacji od kierowców w województwach: pomorskim (25 proc.), warmińsko - mazurskim (22,22 proc.) i małopolskim (10 proc.) - wszystkie nieprawidłowości dotyczyły oleju napędowego.

W wyniku kontroli gazu skroplonego LPG inspektorzy nie zakwestionowali żadnej próbki. Do kontroli trafiły także dwie próbki lekkiego oleju opałowego, które przeszły pozytywnie testy w laboratorium. Dostępność tego paliwa w ofercie jest ograniczona, a wszystkie badane w latach 2013 - 2022 próbki spełniały wymagania jakościowe.

Eksperci w laboratorium weryfikują zgodność badanych próbek z normami określonymi w ustawie o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz rozporządzeniu ws. wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. Przepisy określają parametry wpływające na zanieczyszczenie środowiska oraz prawidłowe funkcjonowanie pojazdów, także w różnych porach roku.

Nieprawidłowości wykryte w oleju napędowym dotyczyły następujących parametrów:

• stabilność oksydacyjna - określa odporność ON na starzenie; niska objawia się mętnieniem paliwa i powstawaniem osadów żywicznych w zbiorniku i systemie zasilania, co może prowadzić np. do zatykania filtrów paliwa czy zanieczyszczania zaworów wtryskowych,
• temperatura zapłonu - zbyt niska może stwarzać ryzyko wybuchu oparów oleju podczas nalewania z dystrybutora,
• zawartość wody - stwierdzono niezgodność pod tym względem w przypadku dwóch próbek; obecność wody w paliwie wynika najczęściej z nieszczelności zbiornika, a może prowadzić do korozji układu paliwowego.

W benzynach kwestionowano:

• prężność par - parametr ma różną wartość dla paliwa letniego i zimowego; od jego wysokości zależy łatwość uruchomienia silnika w temperaturze niskiej, w wysokiej zaś - skłonność do tworzenia się korków parowych,
• motorową liczbę oktanową - zbyt niska liczba oktanowa może być powodem występowania w silniku spalania stukowego, co oznacza nieprawidłowy przebieg spalania, powodujący głośną i nierównomierną pracę silnika oraz większe zużycie paliwa,
• indeks lotności - wpływa m.in. na łatwość rozruchu silnika.

Wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej wydali 17 decyzji o wycofaniu z obrotu paliw ze względu na znaczne przekroczenia wymagań jakościowych, informując o tych działaniach Inspekcję Ochrony Środowiska. W 25 przypadkach zawiadomili organy ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z wprowadzeniem do obrotu paliw niewłaściwej jakości, a także poinformowali o wynikach inne organy, w tym prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, który wydaje koncesje na obrót paliwami, Krajową Administrację Skarbową oraz policję.

Odsetek próbek niespełniających wymagań jakościowych co roku kształtuje się na innym poziomie, na co wpływ mogą mieć zarówno liczba skontrolowanych podmiotów i pobranych próbek, jak i zmieniające się wymagania jakościowe. Na ogólny obraz wyników jakości paliw w Polsce rzutuje także sposób określenia podmiotów do kontroli, czyli losowanie i typowanie na podstawie informacji i sygnałów oraz poprzednich wyników kontroli.

Analiza wyników kontroli jakości paliw ciekłych w 2022 i 2023 r. wskazuje na poprawę jakości benzyny na stacjach wybranych do kontroli na podstawie wpływających informacji (od kierowców i innych organów). Podobnie jak w latach poprzednich wśród kwestionowanych próbek paliw ciekłych dominował olej napędowy. W jego badaniach odnotowano więcej próbek niespełniających wymagań jakościowych w obu częściach systemu.

Wyniki kontroli jakości gazu skroplonego (LPG) w 2023 r., w porównaniu z wynikami w 2022 r., zarówno na stacjach wybranych do kontroli na podstawie wpływających informacji, jak i wylosowanych do kontroli LPG, poprawiły się - wszystkie pobrane próbki spełniały wymagania jakościowe.

(PW)