Kiedy za studenta na umowie zleceniu trzeba płacić składki?

Studenci zakończyli wakacje, ponieważ rok akademicki ruszył od października. Wielu z nich, podczas wolnego od zajęć, chętnie podejmuje pracę. Są też tacy, którzy dorabiają przez cały rok. Pracodawcy bardzo często korzystają z możliwości zatrudnienia młodych ludzi, tym bardziej że w niektórych sytuacjach nie muszą za nich opłacać składek.

Zleceniodawca, który chce zatrudnić studenta na umowę zlecenie, powinien wiedzieć, że taka osoba do 26. roku życia nie podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z tytułu takiej umowy, o ile nie zawiera jej z własnym pracodawcą albo na jego rzecz. Jest to korzystne dla zatrudniającego, bo nie płaci składek za studenta.

W przypadku umowy o dzieło, niezależnie czy jest się studentem, czy nie, żadne składki nie są opłacane. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy zatrudniony wykonuje umowę o dzieło na rzecz firmy, w której pracuje na umowę o pracę bądź zawrze umowę o dzieło z innym podmiotem niż własny pracodawca, ale wykonuje ją na rzecz swojego pracodawcy.

Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, w wieku do 26 lat, powinna poinformować zleceniodawcę bezzwłocznie o utracie statusu studenta. Jest to niezwykle ważne, bo ma to wpływ na podleganie ubezpieczeniom i tym samym na opłacanie składek. Płatnik składek ma siedem dni na zgłoszenie takiej osoby do ubezpieczeń.

Przypadki utraty statusu mogą być różne: nie tylko zakończenie studiów zgodnie z planem, ale na przykład skreślenie z listy studentów. Osoba, która utraciła status studenta, a nadal wykonuje umowę zlecenie, powinna być zgłoszona do ubezpieczeń od dnia wygaśnięcia tego statusu. W przypadku ukończenia studiów jest to data złożenia egzaminu dyplomowego, a jeśli nie ma takiej obrony - np. na kierunku lekarskim, lekarsko - dentystycznym i weterynarii - data zdania ostatniego egzaminu. Natomiast na kierunku farmacji i fizjoterapii jest to data zaliczenia ostatniej wymaganej programem studiów praktyki.

W przypadku studiów niejednolitych przerwa pomiędzy studiami I i II stopnia nie jest okresem posiadania statusu studenta na potrzeby przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych. To wiąże się z tym, że płatnik w okresie trwania umowy zlecenia powinien taką osobę zgłosić do ubezpieczeń na okres tej przerwy na zasadach ogólnych, ustalając datę zakończenia studiów (I st.) i rozpoczęcia (II st.). Osoby zatrudnione o każdej zmianie, która może wpłynąć na podleganie ubezpieczeniom, powinny jak najszybciej informować zleceniodawcę.

Ciężar udowodnienia, że dana osoba jest nadal studentem, spoczywa na osobie zainteresowanej, która na żądanie płatnika składek powinna odpowiednio to udokumentować, np. okazując zaświadczenie z uczelni lub legitymację.

Wyeliminowanie przypadków tzw. wiecznego studenta wymagało od ustawodawcy wprowadzenia dodatkowych zapisów, dotyczących ograniczenia wieku. Brak obowiązku podlegania ubezpieczeniom dotyczy wyłącznie osób pracujących na umowy zlecenia, które posiadają status studenta oraz ich wiek nie przekracza 26 lat. Osoby, które ukończyły wskazany wiek, będą podlegały ubezpieczeniom społecznym na zasadach ogólnych.

(Oprac. P. Walczak)