Zbliża się okres wakacyjny. O czym pamiętać przy podpisywaniu umowy zlecenia lub o dzieło?

Umowa to podstawa, także w przypadku pracy sezonowej czy też wakacyjnej - przypomina Katarzyna Krupicka z białostockiego oddziału ZUS. I wyjaśnia naszym Czytelnikom, czym różni się umowa zlecenie od umowy o dzieło i z której z nich wynika obowiązek ubezpieczenia społecznego.

Wykonując umowę zlecenie bądź o świadczenie usług, zostaniemy objęci ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, wypadkowym i zdrowotnym. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.

Od tej reguły są wyjątki:
- zleceniobiorca może nie być objęty obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi, jeśli ma inny tytuł do ubezpieczeń, np. pracuje na cały etat;
- nie zostanie objęty ubezpieczeniami, jeśli jest uczniem lub studentem i nie skończył 26 lat;
- jeśli wykonuje umowę zlecenie dla firmy, której jednocześnie jest pracownikiem, zostanie objęty obowiązkowo ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, chorobowym, wypadkowym i zdrowotnym - w tej sytuacji dla celów ubezpieczeń taka osoba uważana jest za pracownika.

W przypadku podpisania umowy o dzieło, nie jest się objętym ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Zgodnie z zasadą swobody umów, to strony decydują, jaką umowę zawierają. Jednak gdy wybierają jej rodzaj, zobowiązani są do przestrzegania przepisów, w szczególności kodeksu cywilnego. Charakter umowy określa bowiem nie tylko sama nazwa umowy, ale przede wszystkim jej treść, a także warunki i okoliczności, które towarzyszą jej wykonywaniu.

Przedstawicielka Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podaje, na jakie elementy obu umów warto zwrócić uwagę.

* Przedmiot i cel umowy

Przedmiotem umowy o dzieło jest zobowiązanie do wykonania dzieła, czyli osiągnięcia określonego, indywidualnego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Wykonanie dzieła najczęściej polega na: wytworzeniu rzeczy, zmianie rzeczy już istniejącej, naprawieniu, przerobieniu, uzupełnieniu albo rozbudowie, połączeniu z innymi rzeczami, dodaniu części składowych. Rezultat umowy o dzieło powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny. Nie powinno być uznane za dzieło coś, co nie odróżnia się w żaden sposób od innych występujących na danym rynku rezultatów pracy, gdyż wówczas zatraciłoby swój indywidualny charakter dzieła. Dzieło powinno być wyrazem kreatywności i umiejętności autora.

W przypadku umowy zlecenia czy o świadczenie usług przedmiotem jest zobowiązanie do wykonywania określonych czynności.
Umowa o dzieło różni się od umowy zlecenia tym, że wykonawca tej pierwszej zobowiązuje się nie do samego działania, lecz do uzyskania określonego dzieła jako rezultatu tego działania. Wykonywanie określonej czynności bez względu na jej rezultat jest właściwe dla umów zleceń.

* Odpowiedzialność

W umowie o dzieło osoba, która ją wykonuje, odpowiada za osiągnięcie rezultatu. Nie jest ważne, czy dołożyła należytej staranności przy wykonywaniu dzieła. Ryzyko obciąża wykonawcę umowy.

W umowie zlecenia to zleceniobiorca odpowiada za brak należytej staranności przy wykonywaniu czynności, a nie za jej wynik. W umowie zlecenia ryzyko, że rezultat nie zostanie osiągnięty, obciąża zleceniodawcę. Zleceniobiorca nie odpowiada za brak rezultatu, do którego miały doprowadzić czynności, które wykonuje. Zleceniobiorcy można przypisać brak należytej staranności.

* Pewność rezultatu

W umowie o dzieło osiągnięcie rezultatu, przy spełnieniu określonych warunków, jest pewne. W umowie zlecenia - brak jest pewności, czy czynności, do których zobowiązał się zleceniobiorca, doprowadzą do zamierzonego rezultatu.

* Powtarzalność

Dla umów zleceń jest właściwe  wykonywanie powtarzalnych, odtwórczych czynności bądź wykonywanie tych czynności w sposób ciągły lub zespołowy.

* Sprawdzian na istnienie wad fizycznych

W przypadku umowy o dzieło - można sprawdzić, czy rezultat umowy ma wady fizyczne.

(Piotr Walczak / Za: inf. ZUS w Białymstoku)