UFO-grzyb obecny na podlaskiej ziemi

Nadleśnictwo Hajnówka w artykule „Grzyb jak UFO” przedstawiło okaz należący do rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae), czyli gwiazdosza frędzelkowanego. W sąsiednim Nadleśnictwie Browsk zaobserwowano innego reprezentanta tej rodziny – gwiazdosza potrójnego (Geastrum triplex, Jungh.).

Gwiazdosz potrójny rośnie na glebie bogatej w próchnicę, w zaroślach i lasach liściastych, przeważnie w miejscach zacienionych. Ten nietypowy grzyb mimo, iż rzadki do obserwacji w terenie, nie jest już od 2014 roku objęty ochroną gatunkową (podlegały jej wszystkie gatunki z tego rodzaju, ale na podstawie nowego rozporządzenia Ministra Środowiska zostały usunięte z listy chronionych). Przypominamy, że gwiazdosz frędzelkowany, o którym pisaliśmy całkiem niedawno, jest pod ścisłą ochroną. Warto dodać, że obecnie ochronie podlegają tylko najrzadsze pojedyncze gatunki rodzaju, które najczęściej rozpoznawane są wyłącznie przez specjalistów). Opisywany grzyb znajduje się jednak na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma tzw. status E – gatunek wymierający.



Specyfiką tej rodziny jest to, że młode osobniki w niczym nie przypominają w wyglądzie klasycznego grzyba. Są za to podobne do „jaja", o charakterystycznym, cebulowatym kształcie i średnicy 3-5 cm. Powierzchnia owocnika jest jasnobrązowa, z wiekiem ciemniejąca, niekiedy nieco zaróżowiona.

„Pseudojajo" jest częściowo zagłębione w ziemi. Gdy dojrzewa, jego okrywa zewnętrzna pęka do połowy, na 5-8 mięsistych ramion, które gwiazdkowato się rozchylają. Tak rozwinięte owocniki osiągają średnicę nawet do 18 cm. Wewnętrzna strona ramion jest gładka, jasno lub ciemnobrązowa, czasami z czerwonawym odcieniem, zazwyczaj w różny sposób popękana.

W tym samym czasie, gdy pęka warstwa zewnętrzna, rozpada się też tuż przy podstawie ramion warstwa mięsista. Jej brzegi odrywają się od warstwy włóknistej i tworzą szyjkowaty kołnierz otaczający warstwę wewnętrzną. Czasami kołnierz ten pozostaje tylko w postaci krążka.

Ten gatunek można łatwo pomylić z gwiazdoszem opisanym przez Nadleśnictwo Hajnówka – czyli gwiazdoszem frędzelkowanym. Jednak wyróżnia się on obecnością kołnierza szyjkowego oraz większymi rozmiarami. Zachęcamy do obserwacji tych arcyciekawych grzybów w terenie.

(Źródło: bialystok.lasy.gov.pl/ oprac. Kalina/ Foto: U. Olejnicka)