Ani śladu po Norze Ney

Przypomniałem sobie o Niej podczas majówkowej wycieczki za miasto. Niecałe dwa kilometry od rogatek miasta, tuż przy krajowej "ósemce", leży przytulona do ruchliwej trasy ekspresowej mała wieś Szelachowskie. 108 lat temu, właśnie w maju, urodziła się tu wielka gwiazda przedwojennej kinematografii, "Królowa Polskiego Ekranu" roku 1933, uwodzicielka i emancypantka Sonia Nejman, znana bliżej ludzkości jako Nora Ney. Swoimi egzotycznymi rysami, absolutnie fantastycznymi nogami, ale przede wszystkim wytwornością i odwagą, stworzyła pierwszą w Polsce postać gwiazdy filmowej w iście hollywoodzkim stylu.

W opowieściach o drodze Nory z podbiałostockiej wsi, przez Warszawę, aż do Nowego Jorku, legendy mieszają się z faktami. Tak przecież powinno być, kiedy mówimy o gwiazdach. Jest więc  ucieczka przez okno z rodzinnego domu, w którym ojciec wymyślił dla ambitnej dziewczyny inną przyszłość niż blask srebrnego ekranu. Jest pierwsze małżeństwo ze znanym operatorem Steinwurzelem, który wypromował "polską Gretę Garbo". A potem już pasmo sukcesów przeplatanych skandalami. A więc rola w pierwszym polskim filmie egzotycznym "Głos pustyni", gdzie Nora Ney jest żoną szejka. Bezkompromisowo nie ukrywa swojej fascynacji Bliskim Wschodem i lansuje na warszawskich salonach modę na "erotyzm orientalny". W zgodzie z wymyślonym przez samą siebie hasłem "lepiej być oryginalną niż piękną", przyjmując - jak się okazuje, modną również wtedy postpunkową rebel pozycję - radykalnie zakłada albo spodnie jak Marlena Dietrich, albo  suknie z bezwstydnie odsłoniętymi nogami, jak amerykańskie gwiazdy. W 1933 roku organizuje wielki bal, na którym strojem obowiązkowym dla pań był… męski garnitur. Brukowce od Cieszyna po Brasław, od Gdańska po Tarnopol to grzmiały to wielbiły, nie szczędząc fotografii Nory, jej orientalnego spojrzenia i długich nóg.

Jak mało która gwiazda, podróżowała po Polsce, wszędzie wzbudzając aplauz. W 1931 roku, z okazji premiery "Serca na ulicy" wielka Nora Ney z Szelachowskich, odwiedziła również Białystok.

Powojenne losy Nory Ney nie były już tak piękne i sławne, jak młodość. Ucieka do Stanów Zjednoczonych, gdzie pozostaje do śmierci w 2003 roku. Nie nakręci już żadnego filmu. Ani w Szelachowskich, ani w Białymstoku, nie pozostał żaden ślad po tej wielkiej artystce.



(Radek Oryszczyszyn/ Foto: Youtube)