Kto nielegalnie próbuje przekraczać granicę?

Większość cudzoziemców, którzy wjechali na teren województwa podlaskiego, przekraczając wewnętrzną granicę UE od strony litewskiej, nie zamierzało zostać ani tu, ani w ogóle w Polsce na dłużej. Ich celem są zwykle kraje zachodniej Europy, a próbują wykorzystać Strefę Schengen - obszar, gdzie zniesiona została kontrola na granicach wewnętrznych. Tutaj niezmiennie, od lat królują Wietnamczycy. Zatrzymywani przez straż graniczną są w różnych miejscach - na parkingach czy podlaskich drogach podczas typowania samochodów do kontroli.

Co i rusz otrzymujemy od Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej komunikaty o osobach, które przekroczyły granicę wbrew przepisom. I tak: 2 lipca w Budzisku funkcjonariusze zatrzymali obywatela Litwy, który posługiwał się i posiadał przy sobie cztery podrobione dokumenty. 19 czerwca w Gibach zatrzymano czworo obywateli Tadżykistanu - dwie kobiety w wieku 34 i 20 lat oraz dwoje dzieci w wieku 13 i 11 lat nie posiadali dokumentów uprawniających ich do wjazdu i pobytu w Polsce. Cudzoziemcy mieli przy sobie jedynie przepustki z ośrodka dla cudzoziemców na Litwie. Jak oświadczyli celem ich podróży była Austria. Za przekroczenie granicy wbrew przepisom obywatele Tadżykistanu zostali zatrzymani, a po wykonaniu niezbędnych czynności  przekazani stronie litewskiej w ramach readmisji. Z kolei 25 kwietnia funkcjonariusze z Placówki SG w Sejnach zatrzymali 10 obywateli Wietnamu za nielegalne przekroczenie polsko-litewskiej granicy państwowej. Cudzoziemcy w wieku 16 - 65 lat nie posiadali przy sobie dokumentów uprawniających do wjazdu i pobytu w Polsce.

To tylko przykłady - takie sytuacje mają miejsce każdego miesiąca.

Z danych, które uzyskaliśmy z Podlaskiego Oddziału straży granicznej wynika, że w pierwszym półroczu tego roku miało miejsce 127 przypadków nielegalnego przekroczenia granicy - wjazdu z Litwy, prób wjazdu przez przejścia z Białorusią czy pokonania tzw. zielonej granicy. Od strony litewskiej najwięcej było Ukraińców (12), Wietnamczyków (10), Białorusinów (7). Jeśli chodzi o granicę z Białorusią (przejścia i poza nimi) najwięcej ujawnionych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy RP dotyczyło Białorusinów (61). Łącznie mowa o 127 osobach.

W całym 2018 r. nielegalne przekroczenie granicy dotyczyło 401 osób (granica z Białorusią na przejściach i poza nimi - 176, najwięcej Białorusinów; Litwa - 225, najwięcej Wietnamczyków - 73, Ukraińców - 31, Rosjan - 25).

Natomiast 2017 r. to 398 przypadków nielegalnego przekroczenia granicy. Od strony litewskiej (235 osób) najczęściej wjeżdżali Wietnamczycy (56), Rosjanie (49), Ukraińcy (37).

Jak wyjaśnia Alina Grygorowicz z Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej, w przypadku postępowania wobec osób, które przekroczyły granicę Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom, należy rozróżnić poniższe sytuacje.

* Jeżeli dana osoba przekroczyła granicę RP używając przemocy, groźby, podstępu lub we współdziałaniu z innymi osobami (przynajmniej dwoma) lub też organizuje innym osobom przekraczanie granicy wbrew przepisom, mamy do czynienia z popełnieniem przestępstwa. Osoba taka jest zatrzymywana (jeżeli zachodzą wobec niej przesłanki wskazane w art. 244 kpk), a następnie wszczynane jest postępowanie karne. Po zgromadzeniu odpowiedniego materiału dowodowego przedstawiane są jej zarzuty. Jeżeli zaistnieją przesłanki określone prawem, osoba taka może zostać tymczasowo aresztowana. Finalnie, po zebraniu materiału dowodowego, sprawa jest kierowana do właściwego sądu z aktem oskarżenia.

* Wykroczenia - w takiej sytuacji  sprawca przekroczenia granicy zostaje ukarany mandatem karnym bądź też pouczony. Jeśli okoliczności czynu wymagają dodatkowych ustaleń, podejmowane są czynności wyjaśniające. Jeśli wystąpią stosowne przesłanki, osoba ujęta na gorącym uczynku przekroczenia granicy wbrew przepisom lub bezpośrednio potem, może zostać zatrzymana. Po zebrania odpowiedniego materiału dowodowego, sprawcy przedstawiany jest zarzut, a następnie kieruje się do właściwego sądu wniosek o ukaranie.

* Cudzoziemcy, którzy nielegalnie przekraczają  granicę państwową do Polski są zatrzymywani przez funkcjonariuszy straży granicznej. Następnie, zgodnie z ustawą z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, w zależności od ustaleń poczynionych w trakcie prowadzonego postępowania, przeprowadzany jest szereg czynności, takich jak: umieszczenie w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców, czynności identyfikacyjne, wydanie decyzji o zobowiązaniu do powrotu, przekazanie do innego państwa członkowskiego UE w ramach procedury Dublin II, przekazanie do państwa trzeciego, readmisja itp. lub też stosowane są wolnościowe środki zabezpieczające, określone w art. 398 cytowanej ustawy. Jeżeli przekroczenie granicy zostało dokonane w warunkach przestępstwa (wspólnie i w porozumieniu), oprócz czynności administracyjnych prowadzone są również postępowania karne - osobom tym stawiane są zarzuty karne (usiłowanie nielegalnego przekroczenia granicy). 

Na dzień 30 czerwca 2019 r. w Podlaskim Oddziale Straży Granicznej służbę pełniło 1 944 funkcjonariuszy.

(Piotr Walczak / Foto: POSG)