Mandat Cezarego Cieślukowskiego i dotacja z województwa. Czy wciąż jest on radnym?

Kilka dni temu pisaliśmy o Cezarym Cieślukowskim, przewodniczącym podlaskiego sejmiku wojewódzkiego. Kwiecień i maj był dla niego fantastyczny: najpierw 7 kwietnia został ponownie wybrany na radnego wojewódzkiego, 24 kwietnia zajął fotel prezesa Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej a 7 maja wybrano go Przewodniczącym Sejmiku. To powszechna wiedza, ale mało znany jest inny sukces, który może być dla niego problemem. 27 maja Zarząd Województwa Podlaskiego (w składzie złożonym z jego sejmikowych kolegów z partii i koalicji) przyznał dotację w wysokości 1 090 861,00 zł dla Stowarzyszenia Euroregion Niemen. Tego samego, w którym Cieślukowski jest Przewodniczącym Konwentu.

Ale po kolei: Stowarzyszenie Euroregion Niemen nie jest typową organizacją pozarządową (z ang. NGO). Powstał w 1997 roku, a stworzyło go wiele samorządów lokalnych z województwa podlaskiego i warmińsko-mazurskiego - w tym oba wojewódzkie. Jest częścią związku transgranicznego pod tą samą nazwą zrzeszającą po stronie polskie samorządy terytorialne. Kto kieruje stowarzyszeniem? Ano Konferencja Krajowa złożona ze wszystkich członków, która wybiera Konwent. Ten właśnie Konwent (w innych stowarzyszeniach i spółkach taki organ nosi nazwę zarządu) kieruje działaniem stowarzyszenia. Na jego czele stoi Cezary Cieślukowski. Tak przynajmniej wynika z jego oświadczeń majątkowych, gdzie informował, że pracuje jako "Przewodniczący Konwentu w Stowarzyszeniu "Euregion Niemen". Konwent liczy 6 członków: w tym Przewodniczącego wybieranego przez Konferencję Krajową. I jeszcze jedna ważna informacja: oświadczenia woli (w tym prawo podpisywania umów - także tych o dotację) składają w imieniu stowarzyszenia wspólnie Przewodniczący lub Wiceprzewodniczący Konwentu Stowarzyszenia i osoba upoważniona uchwałą Konwentu Stowarzyszenia. 

Po pierwsze - pojawia się kwestia etyki i transparentności. Konkurs dotacji został ogłoszony w dniu 28 marca 2024 roku jeszcze przez poprzedni - pisowski - zarząd województwa pod wodzą Artura Kosickiego. Ale rozstrzygnięcie konkursu i przyznanie dotacji to już decyzja nowego zarządu pod wodzą Łukasza Prokoryma (PO), w którym zasiadali koledzy i koleżanka radnego Cieślukowskiego. Wszyscy oni głosowali za jego wyborem na przewodniczącego sejmiku, a potem on głosował za nimi w wyborach na marszałka i członków zarządu. Wybory - rzecz jasna - były tajne, ale jeżeli radny Cieślukowski ogłosi, że on za nowym zarządem nie głosował to oczywiście odszczekam ostatnie zdanie. Wprawdzie w głosowaniach padało za tymi kandydaturami tyle głosów ilu radnych ma koalicja PO-PSL plus dwoje radnych z PiS (za stanowiska wicemarszałków opuścili swój klub), ale może w matematyce nie zawsze 6 z PSL  +8 z PO + 2 zdrajców z PiS =16. Może jestem w błędzie... 

Cieślukowski wprawdzie nie zasiada w  zarządzie województwa, który przyznał dotację, ale jako radny jest ważną personą pełniącą funkcję kontrolną wobec zarządu. Jako jednemu z nielicznych członków Sejmiku przysługuje mu prawo uczestniczenia w obradach. Jako Przewodniczący Sejmiku jest też bardzo wpływową osobą w strukturze władz województwa. Jest jakby takim regionalnym Szymonem Hołownią. Wie to on sam, wiedzą członkowie zarządu i z pewnością wiedzą o tym urzędnicy Urzędu Marszałkowskiego rozstrzygający konkurs, a potem rozliczający przyznaną dotację.

A o co chodzi z dotacją? Została ona przyznana na podstawie Uchwały nr 5/74/2024 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 27 maja 2024 roku w sprawie udzielenia dotacji z budżetu województwa na realizację w 2024 roku zadania publicznego pn.: „Szlak kultury ludowej Suwalszczyzny (EtnoSuwalszczyzna) w sferze turystyki i krajoznawstwa. Oto § 1 tej uchwały: "Udziela się dotacji Stowarzyszeniu „Euroregion Niemen” na realizację w 2024 roku zadania publicznego w sferze turystyki i krajoznawstwa pn.: „Szlak kultury ludowej Suwalszczyzny (EtnoSuwalszczyzna)” na łączną kwotę 1 090 861,00 zł (słownie: jeden milion dziewięćdziesiąt tysięcy osiemset sześćdziesiąt jeden złotych 0/00)."

Już wyjaśniam: otóż w Polsce obowiązuje Ustawa o samorządzie województwa. W niej jest art. 27b pod tytułem "Ograniczenie działalności gospodarczej radnego". W punkcie pierwszym mamy taki zakaz: "Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia województwa, w którym radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności." No i jest punkt drugi: "Jeżeli radny, przed rozpoczęciem wykonywania mandatu, prowadził działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, jest obowiązany do zaprzestania prowadzenia tej działalności gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Niewypełnienie obowiązku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, stanowi podstawę do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego w trybie art. 383 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2408)".

Oceną czy Cezary Cieślukowski nie naruszył tych przepisów powinien zająć się wojewoda podlaski i sąd administracyjny, którzy powinni zbadać czy mandat radnego Cieślukowskiego nie powinien był wygasnąć 3 miesiące od dnia, kiedy Zarząd przyznał dotację stowarzyszeniu, którym radny wojewódzki kierował. Prawnicy, których spytałem w tej sprawie byli zgodni: mandat powinien być wygaszony, a już na pewno zbadany przez sąd administracyjny, bo konflikt interesów jest oczywisty. 

Według moich informacji radny Cieślukowski nadal szefuje Euroregionowi Niemen. Jeszcze 29 lipca 2024 roku oficjalnie występował na konferencji otwierającej realizację projektu "EtnoSuwalszczyzna" (https://niemen.org.pl/etnosuwalszczyzna-relacja-z-konferencji/) właśnie w roli Przewodniczącego Konwentu. Jeszcze 13 listopada 2024 roku Cezary Cieślukowski w Krajowym Rejestrze Sądowym figurował jako Przewodniczący Konwentu w Sądzie Rejonowym w Białymstoku (XII Wydział Gospodarczy KRS). Tego samego dnia jego nazwisko ciągle figurowało w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).

Czym jest CRBR? Jest to publiczny rejestr, który prowadzi Minister Finansów i znajdują się w nim informacje dotyczące beneficjentów rzeczywistych, powstał aby przeciwdziałać praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Ze względu na jawny i nieodpłatny charakter pozwala on obywatelom na kontrolę obrotu gospodarczego. A kim jest beneficjent rzeczywisty? To osoba fizyczna lub osoby fizyczne, które rzeczywiście sprawują władzę nad podmiotem gospodarczym zobowiązanym do wpisu w CRBR. Wpisu muszą obowiązkowo dokonać stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS i - co bardzo ważne - termin na zgłoszenie zmian w rejestrze wynosi 14 dni od dnia powstania zmiany. Wynika z tego, że skoro 13 listopada Cezary Cieślukowski nadal był w oficjalnym rejestrze beneficjentów rzeczywistych to do końca października był członkiem władz stowarzyszenia, które otrzymało dotację z majątku województwa podlaskiego. Poza nim w CRBR w organie zarządczym pojawiają się jeszcze dwa inne nazwiska polityków: Stanisława Derehajły oraz Mieczysława Baszko. Ten pierwszy to także radny wojewódzki. 

Zgodnie z ustawą o samorządzie wojewódzkim i orzecznictwem polskich sądów w podobnych sprawach dotyczących wygaszania mandatów "radny nie może wykorzystywać mienia województwa". Ba, zdarzały się nawet sytuacje, kiedy za podstawę do wygaszenia mandatu uznano zwykły jednorazowy nieodpłatny wynajem szkolnych boisk podlegających gminie przez stowarzyszenie, w którego zarządzie zasiadał radny. Czy uzyskanie ponad miliona złotych dotacji dla stowarzyszenia, któremu się prezesuje nie jest bardziej oczywiste? 

Poza cytowanym już artykułem 27b ustawy o samorządzie województwa są tam jeszcze dwa inne artykuły: 24 pkt. 1 "Radny nie może wchodzić w stosunki cywilnoprawne w sprawach majątkowych z województwem lub wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi, z wyjątkiem stosunków prawnych wynikających z korzystania z powszechnie dostępnych usług na warunkach ogólnych oraz stosunku najmu pomieszczeń do własnych celów mieszkaniowych lub własnej działalności gospodarczej oraz dzierżawy, a także innych prawnych form korzystania z nieruchomości, jeżeli najem, dzierżawa lub użytkowanie są oparte na warunkach ustalonych powszechnie dla danego typu czynności prawnych". Jest i artykuł 27a. pkt 1 "Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 22 ust. 1". Czy to nie jest również podstawa do wygaszenia mandatu? 

Cezary Cieślukowski nadal jest radnym wojewódzkim i Przewodniczącym Sejmiku. Oficjalnie nie przestał szefować Euroregionowi Niemen. Brak takich danych w  Krajowym Rejestrze Sądowym i Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Pojawia się na imprezach organizowanych przez stowarzyszenie Euroregion Niemen w ramach zadania EtnoSuwalszczyzna dotowanej pieniędzmi województwa podlaskiego. 

Czy ze sprawą oceny wygaszenia jego mandatu będzie tak jak z pozakonkursową prezesurą w SSSE, że wszyscy są równi wobec prawa, ale niektórzy są równiejsi?

Przemysław Sarosiek