Poznaj prace Korzybskiego. To on wyodrębnił pierwszy polski preparat z penicyliny

W maju w holu Pałacu Branickich w ramach cyklu "Historia et Medicina. Eksponat miesiąca Muzeum UMB" prezentowane są zbiory związane z osobą prof. Tadeusza Korzybskiego, biochemika, naukowca który wyodrębnił pierwszy polski preparat penicyliny. Profesor Tadeusz Korzybski to postać niezwykle ważna dla polskiej nauki i medycyny, a jego praca nad wyizolowaniem pierwszej polskiej penicyliny zasługuje na szczególne uznanie. Z pewnością ekspozycja w holu Pałacu Branickich jest doskonałą okazją, by dowiedzieć się więcej o jego życiu, dokonaniach i o tym, jak wyglądały początki produkcji penicyliny w Polsce. Czy wiesz może, jakie konkretnie zbiory są prezentowane? Czy są to jakieś osobiste pamiątki profesora, dokumenty związane z jego pracą naukową, czy może narzędzia i preparaty laboratoryjne?

To eksponaty nieprzypadkowe. 9 maja 2025 r. rozpoczął się XXI Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki. Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem "Nie lekceważcie nigdy zjawisk, które wydają wam się niezwykłe" i upamiętnia 80. rocznicę przyznania Nagrody Nobla za wynalezienie penicyliny i 70. rocznicę śmierci Alexandra Fleminga, odkrywcy penicyliny i autora cytowanych słów. W tym roku chcemy zwrócić uwagę na ważny temat antybiotyków, ich znaczenia w procesie leczenia, ale także nadmiernego spożycia w Polsce oraz na problem antybiotykoodporności.

Tadeusz Korzybski urodził się w 1906 roku w Mławie. W 1924 roku uzyskał maturę w Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Wyspiańskiego. Po otrzymaniu tytułu doktora medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1937 roku, rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, pod kierunkiem prof. Jakuba Parnasa. Brał tam czynny udział w pracach nad przemianą materii w tkance mięśniowej przy pomocy izotopu 32P, fosforu radioaktywnego, otrzymywanego w instytucie Nielsa Bohra w Kopenhadze.

Praca w Instytucie Zwalczania Duru Plamistego prof. Rudolfa Weigla podczas II wojny światowej, a następnie w Klinice Gruźlicy, z pewnością uświadomiła mu ogromną potrzebę skutecznych leków przeciwbakteryjnych. Dur plamisty i gruźlica były wówczas poważnymi zagrożeniami dla zdrowia publicznego.

Fakt, że po powrocie do Krakowa skoncentrował się na penicylinie i już w 1946 roku, wspólnie z profesorem Kuryłowiczem, udało im się uzyskać pierwszy polski preparat tego leku, jest doprawdy imponujący. Świadczy to o jego determinacji i naukowym geniuszu, a także o sprawności ówczesnych polskich laboratoriów, mimo wojennych zniszczeń.

Prof. Korzybski wraz z prof. Kuryłowiczem oraz inż. Kazimierzem Bohatyrewiczem, dzięki organizacji UNRRA, wyjechali w ramach stypendium na studia do Stanów Zjednoczonych oraz Kanady, w celu zapoznania się z zasadami produkcji penicyliny. W 1953 roku w Tarchomińskich Zakładach Farmaceutycznych Polfa uruchomiono seryjną produkcję penicyliny krystalicznej.

Prof. Tadeusz Korzybski od 1954 roku pracował w PZH, następnie w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN. W latach 70. został rzeczywistym członkiem PAN. Brał czynny udział w wielu towarzystwach naukowych. Był on autorem 130 publikacji, w tym monografii "Antybiotyki, pochodzenie, rodzaje, właściwości" (1955), za którą otrzymał zespołową Nagrodę Państwową I stopnia. Dzięki inicjatywie prof. Korzybskiego w 1997 roku powstała Fundacja Oświatowa im. Korzybskich. Zmarł w Warszawie w 2002 roku, został pochowany na cmentarzu parafialnym w Mławie.

(PW)