Sztuczna inteligencja a choroby neurodegeneracyjne. Ekspertka z Białegostoku o szansach i wyzwaniach

Choroby neurodegeneracyjne, w tym Alzheimer, Parkinson czy stwardnienie zanikowe boczne, stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. Kluczowym problemem pozostaje późna diagnoza - objawy kliniczne pojawiają się często dopiero wtedy, gdy w mózgu zaszły już nieodwracalne zmiany. Zdaniem ekspertów przełomem w podejściu do profilaktyki może okazać się sztuczna inteligencja. O jej potencjale mówi dr Agnieszka Zakrzeska z Instytutu Badawczego Innowacyjno Rozwojowego Biotomed w Białymstoku.

Jak podkreśla badaczka, tradycyjne metody diagnostyczne są ograniczone czasowo i kosztowo, a przede wszystkim wykrywają chorobę zbyt późno. Sztuczna inteligencja daje szansę na przesunięcie momentu rozpoznania do fazy przedklinicznej, kiedy zmiany w mózgu dopiero się rozpoczynają, a interwencja może być realnie skuteczna.

Algorytmy uczenia maszynowego potrafią jednocześnie analizować dane z wielu źródeł - badań obrazowych, genetyki, biomarkerów, testów poznawczych czy informacji pochodzących z urządzeń cyfrowych. Taka wielowymiarowa analiza pozwala wychwycić subtelne wzorce, niewidoczne dla klasycznych metod diagnostycznych. Dopiero połączenie dziesiątek parametrów daje pełniejszy obraz indywidualnego ryzyka rozwoju choroby.

Coraz większe znaczenie ma również analiza danych zbieranych na co dzień przez smartfony i smartwatche. Zmiany w rytmie snu, sposobie chodzenia, mowie czy szybkości reakcji mogą stanowić wczesne sygnały ostrzegawcze. To jednak rodzi pytania o prywatność, dostępność technologii i odpowiedzialne wykorzystanie wrażliwych informacji zdrowotnych.

Dr Zakrzeska zwraca uwagę, że rozwój AI w medycynie musi iść w parze z refleksją etyczną. Informacja o wysokim ryzyku zachorowania może mieć ogromny wpływ na życie człowieka. Musimy jasno określić, kto i w jaki sposób będzie z takich danych korzystał.

Ekspertka z Instytutu Biotomed zaznacza również, że wczesna diagnostyka ma sens tylko wtedy, gdy oferuje się konkretne działania profilaktyczne. Zmiana stylu życia, aktywność fizyczna, dieta czy trening poznawczy mogą realnie obniżać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych. – Sztuczna inteligencja nie zastąpi lekarza, ale może stać się potężnym wsparciem w walce o zdrowie mózgu.

(Oprac. PW)