Muzeum Pamięci Sybiru łączy Polskę i Azję Centralną. W Gdańsku podsumują kluczowe odkrycia archiwalne

W dniach 15–19 grudnia Gdańsk stanie się centrum międzynarodowego dialogu historycznego. To właśnie tu odbędzie się Forum Polsko-Kazachstańskiej i Polsko-Kirgistańskiej Komisji Historycznej, podczas którego podsumowane zostaną dotychczasowe osiągnięcia współpracy z archiwami państw Azji Centralnej. Efekty są już imponujące – do Polski trafiły setki dokumentów dotyczących losów Polaków na Wschodzie, działa portal „Polskie cmentarze w Uzbekistanie”, a w przygotowaniu jest kolejny, znacznie szerszy serwis archiwalny tworzony z inicjatywy Muzeum Pamięci Sybiru i Muzeum II Wojny Światowej.

Nowa platforma internetowa, która ma gromadzić i udostępniać materiały z Kazachstanu, Kirgistanu oraz innych krajów regionu, zostanie uroczyście uruchomiona 10 lutego 2026 r. Data ma symboliczny wymiar – wówczas przypada rocznica pierwszej masowej deportacji obywateli polskich w głąb ZSRS.

Gdańskie Forum - unikalna platforma współpracy

Oficjalne otwarcie Forum odbędzie się 16 grudnia 2025 r. w Muzeum II Wojny Światowej. Wydarzenie zostało zainicjowane przez Muzeum Pamięci Sybiru oraz Muzeum II Wojny Światowej i stanowi wyjątkową przestrzeń współpracy naukowej, łączącą instytucje akademickie, archiwa i muzea z Polski, Kazachstanu i Kirgistanu. Tegoroczna edycja odbędzie się pod hasłem „Wspólna pamięć – wspólna przyszłość”.

Znaczenie Forum rośnie zwłaszcza dziś, gdy dostęp do archiwów w Rosji i Białorusi jest w praktyce zablokowany. Tym większą wartość mają dokumenty pozyskiwane z państw Azji Centralnej.

Wspólna historia, wspólne badania

Polsko-Kazachstańska i Polsko-Kirgistańska Komisja Historyczna skupiają ekspertów, których misją jest odnajdywanie, opracowywanie i udostępnianie dokumentów dotyczących Polaków oraz obywateli polskich, którzy trafili do Azji Centralnej jako zesłańcy, żołnierze czy osadnicy.

Najważniejsze osiągnięcia dotychczasowej współpracy

W ciągu ostatnich lat udało się zrealizować szereg kluczowych inicjatyw:

• pozyskać setki nowych dokumentów archiwalnych na temat Polaków w Azji Centralnej,

• uruchomić portal „Polskie Cmentarze w Uzbekistanie”, dokumentujący miejsca pochówku obywateli polskich,

• przygotować liczne publikacje naukowe i popularnonaukowe oraz wspólne projekty wystawiennicze i edukacyjne,

• rozwinąć współpracę akademicką i stałą wymianę wiedzy między badaczami z krajów regionu.

Kierunki współpracy na kolejne lata

Kulminacyjnym punktem obrad w Gdańsku będzie wyznaczenie nowych celów na najbliższy okres. Wśród priorytetów wymienia się: rozwój wspólnych programów badawczych, rozbudowę serwisów internetowych, intensyfikację digitalizacji materiałów archiwalnych oraz kolejne inicjatywy upamiętniające złożoną historię narodów regionu.

Organizatorzy podkreślają, że obie komisje są jednym z najlepszych przykładów długotrwałej, owocnej współpracy kulturalnej i naukowej Polski z krajami Azji Centralnej. To inicjatywa, która realnie wzmacnia więzi i pozwala lepiej zrozumieć wspólną przeszłość.

(PW)