Zima się zaczęła!

Mamy już zimę! Naprawdę! Nie wierzycie? To sprawdźcie za oknem. Najlepiej wtedy, kiedy będzie bezchmurne niebo, bo o tym, że jest zima mówią nam gwiazdy i Słońce. Od 10.20 21 grudnia (sobota), kiedy to nasze słoneczko znalazło się zenicie nad zwrotnikiem Koziorożca (czyli najdalej na półkuli południowej) u nas znalazło się najniżej jak tylko mogło się znaleźć. To oznacza, że mamy obecnie najkrótsze dni w całym roku czyli początek astronomicznej zimy.

Jak wyliczamy początek astronomicznej zimy: decyduje o tym pozycja Słońca, które właśnie 21 grudnia przekroczyło punkt przesilenia zimowego. Najmniejszy kąt padania słońca, najkrótsze dni w Polsce wiążą się z niskimi temperaturami, długimi nocami i bardzo krótkimi dniami. Ale to także okazja do obejrzenia na niebie wielu zjawisk astronomicznych, które latem - z powodu krótkich nocy - pozostają niedostrzegalne. 

Po pierwsze można zobaczyć w pełnej okazałości gwiazdozbiór Oriona, który jest doskonale widoczny przez niemal całą noc. Składa się on z wielu jasnych gwiazd, które połączone ze sobą przypominają sylwetkę humanoidalną. Wśród nich jest Pas Oriona: trzy jasne gwiazdy ułożone w jednej linii. Pomagają one znaleźć najjaśniejszą gwiazdę zimowego nieba - Syriusza: jest on dole na przedłużeniu Para Oriona. Poza tym widoczny jest czerwono lśniący Aldebaran: na prawo i górę od Oriona, a tuż obok jest jeszcze jaśniejsza planeta: to Jowisz. W lewo od Oriona jest inna planeta Andromedy: czerwony Mars. Ta ostatnia planeta będzie najlepiej widoczna około 22 stycznia, kiedy zbliży się do Polluksa. A już w styczniu Księżyc zbliży się też do Marsa (14 stycznia). Nieco wcześniej - 10 stycznia - Księżyc 10 pojawi się obok gromady jasnych gwiazd - to Plejady.

Pory roku na całym świecie wywołane są ruchem obiegowym Ziemi wokół Słońca. Powiązane to też jest z nachylenie osi obrotu globu do płaszczyzny orbity. W zależności od skutku pory roku mają charakter astronomiczny (wysokość słońca nad horyzontem) oraz fenologiczne (cykle rozwoju fauny i flory)
Pory roku, które znamy z naszej szerokości geograficznej, są wywołane efektem ruchu obiegowego Ziemi dookoła Słońca w połączeniu z nachyleniem osi obrotu naszej planety do płaszczyzny orbity. Można je definiować astronomicznie (położenie Słońca i jego górowanie w zenicie nad równikiem lub zwrotnikami), kalendarzowo (ustalone okresy w kalendarzu pomiędzy konkretnym dniami), czy fenologiczne (w zależności od cyklu rozwoju przyrody).

Kiedy skończy się astronomiczna zima? Na półkuli północnej jej koniec przypada na 20 marca o godzinie 10.01. 

PS