Powstaje plan ogólny Białegostoku. Napisz jak chcesz aby wyglądał Białystok zanim władza zrobi bez ciebie

Do 31 października można składać wnioski do planu ogólnego miasta Białegostoku. To bardzo ważny dokument, bo to właśnie on określa jak będzie urządzony Białystok, gdzie i jakie mogą powstać budynki w poszczególnych jego częściach jak również wskazywać tereny, gdzie nie wolno ich budować. To co znajdzie się w planie ogólnym będzie obowiązywało władze miasta: prezydenta i radnych miejskich przy decydowaniu o miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy.

Dlaczego plan ogólny jest tak ważny? Ano wyobraźmy sobie, że pod oknami naszego domu znienacka wyrasta wieżowiec lub w miejscu parkingu albo skweru budowany jest budynek. Albo zmieniony jest przebieg drogi w taki sposób, że dojazd na naszą posesję staje się kłopotem. Co wówczas robi przeciętny Kowalski? Idzie protestować do Urzędu Miasta. I wtedy dowiaduje się, że zmiana jego otoczenia jest zgodna z planem zagospodarowania miasta i warunkami zabudowy, o które wystąpił właściciel terenu. Informacja o tym co i gdzie może zostać (lub co jest zaplanowane do budowy) jest kluczowa, kiedy planujemy nabyć jakąś nieruchomość i tam zbudować własny dom lub zakupić mieszkanie. Warto sprawdzić czy przypadkiem obok - za kilka lat - nie może zostać zbudowany zakład produkcyjny, ruchliwa droga lub wieżowiec zasłaniający widok z okna lub balkonu. Od 2023 roku ogólne założenia: gdzie, co i na jakich warunkach ma znajdować się (być budowane) w mieście określa właśnie plan ogólny. 

W roku 2023 wprowadzona została reforma planowania przestrzennego. Jej głównym założeniem jest zastąpienie obecnie obowiązujących studiów uwarunkowań oraz kierunków zagospodarowania przestrzennego właśnie planami ogólnymi czyli planistycznymi dokumentami, które mają dotyczyć całego miasta i ma powstać przy udziale mieszkańców. Plany takie każda gminna - jak stwierdza ustawa - musi przyjąć nie później niż do końca 2025 roku. W Białymstoku proces uchwalania takiego planu właśnie się rozpoczął i do 31 października można składać do niego własne wniosku. Po sporządzeniu planu (wnioski nie są wiążące dla tworzących do urzędników i ekspertów) można będzie się z nim zapoznać i wnosić do niego uwagi. Informacje o planie ogólnym oraz informacja jak konkretnie można składać wnioski jest dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej (https://www.bip.bialystok.pl/rozwoj_gminy/zagospodarowanie-przestrzenne/plan-ogolny-miasta-bialystok.html) oraz w siedzibie Departamentu Urbanistyki i Architektury, ul. Białówny 11 w Białymstoku.

Co konkretnie regulują plany ogólne? Przede wszystkim określają jakie przeznaczenie mogą mieć poszczególne nieruchomości oraz ustalą podstawowe parametry dopuszczalnej zabudowy (np. wysokość budynków, gęstość zabudowania). Co najważniejsze: plan ogólny będzie wiążący nie tylko przy uchwalaniu przez radnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ale również przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy (czyli konkretnych rozstrzygnięć na temat tego jaki budynek może zostać zbudowany przez inwestora). Zgodne z planem ogólnym muszą być również zintegrowane plany inwestycyjne, a w szczególności plany realizowane przez gminę i jednostki komunalne. Plany ogólne będą miały decydujący wpływ na wartość nieruchomości oraz możliwość ich wykorzystywania.  

W Białymstoku proces tworzenia planu ogólnego jest dopiero na etapie wstępnym czyli powstanie projektu planu. Rada Miasta podjęła już uchwałę o przystąpieniu do sporządzania planu ogólnego i prezydent wyznaczył do końca października czas na zgłaszania wniosków do projektu, które powinny być uwzględnione przy jego tworzeniu. Może je zgłosić każdy i nie jest wymagane, aby być właścicielem czy nawet użytkownikiem nieruchomości, której dotyczy ten wniosek. Kluczowy element wniosku to postulat dotyczący planu ogólnego, który powinien dotyczyć rodzaju strefy planistycznej, profilu funkcjonalnego strefy planistycznej, wskaźników urbanistycznych, standardów dostępności infrastruktury społecznej, zasięgu obszarów zabudowy śródmiejskiej czy zasięgu obszarów uzupełnienia zabudowy. Nie musi on jednak zawierać mapy oraz szczegółowego opisu nieruchomości. 

Po zamknięciu czasu na zgłaszanie uwag urbaniści i urzędnicy przygotowują projekt planu ogólnego, który będzie podlegał konsultacjom społecznym. Mogą one mieć różny charakter: np. ankiety, punkty konsultacyjne, dyżury projektantów. W Białymstoku akurat ta metoda nie jest najlepiej realizowana za czasów prezydenta Tadeusza Truskolaskiego: wnioski zazwyczaj trzeba składać osobiście w czasie dyżurów lub spotkań wyznaczanych z niewielkim wyprzedzeniem czasowym i w terminie jakby umyślnie zniechęcającym (lub w praktyce uniemożliwiającym) aktywny udział. Co można zgłosić w trakcie konsultacji? Ano przede wszystkim swoje zastrzeżenia co do przyjętych rozwiązań wskazując to na co się nie zgadzamy i proponując alternatywne rozwiązania. Także i tu nie ma potrzeby dołączania map ani specjalistycznego opisu postulatów. Ze składanych uwag do projektu musi być sporządzony raport podsumowujący wyniki konsultacji i zgłoszone uwagi. Prezydent i jego urzędnicy muszą wskazać jak rozpatrzyli zgłoszone wnioski oraz uzasadnić decyzję. Raport z przebiegu konsultacji społecznych będzie przekazywany radnym przed głosowaniem nad planem ogólnym. Niestety nie ma trybu odwoławczego, gdy prezydent i urzędnicy odrzucą nasz wniosek: można jedynie zgłosić swoje uwagi radnym, wystąpić na sesji rady przedstawiając swoje racje i liczyć, że zostaną one uwzględnione w trakcie głosowania. 

Czy to znaczy, że nie warto zainteresować się kwestią planu ogólnego? Zdecydowanie nie! Jeżeli chcemy wiedzieć co władze miasta planują w naszym sąsiedztwie, dzielnicy lub jakie zamierzają wprowadzić zasady rozbudowy miasta (w tym także jego ulic, planu rozbudowy dzielnic mieszkaniowych i budownictwa komunalnego, planów budowy przedszkoli, szkół czy innych budynków publicznych) to trzeba się tematem zainteresować. A jeżeli z tej możliwości jednak rezygnujemy to pretensje należy mieć do siebie gdy będziemy mieli niewygodne sąsiedztwo lub miasto nie planuje budowy obiektów i budynków, które wydają się nam potrzebne. 

Przemysław Sarosiek