Wielkosobotnia tradycja: miejskie i jagiellońskie święcenie pokarmów

W Wielką Sobotę (19 kwietnia) w samo południe w sercu Białegostoku mieszkańcy spotkają się na wielkanocnej tradycji - miejskim święceniu pokarmów. Jak zwykle zaprasza na nie prezydent Tadeusz Truskolaski. Wielka Sobota to wyjątkowy dzień, który wieńczy Wielki Tydzień i wprowadza nas w atmosferę wyciszenia oraz radosnego oczekiwania na Zmartwychwstanie Chrystusa.

Jak co roku, centralnym punktem dnia będzie tradycyjne poświęcenie koszyczków wypełnionych świątecznymi smakołykami, które zagoszczą na naszych stołach w pierwszy dzień Wielkanocy.

Tegoroczna uroczystość nabiera szczególnego wymiaru, gdyż wspólnie uczestniczyć w nim będą wyznawcy dwóch największych wspólnot religijnych w podlaskim: katolickiej i prawosławnej, którzy w tym roku w tym samym czasie obchodzą święta wielkanocne. 

 Uroczystość odbędzie się na Rynku Kościuszki, a jej rozpoczęcie zaplanowano punktualnie na godzinę 12:00. Koszyczki z pokarmami poświęcą dostojni przedstawiciele obu Kościołów: metropolita białostocki arcybiskup Józef Guzdek oraz arcybiskup Jakub, ordynariusz diecezji białostocko-gdańskiej. W wydarzeniu wezmą również udział przedstawiciele Caritas Archidiecezji Białostockiej oraz Prawosławnego Ośrodka Miłosierdzia Diecezji Białostocko-Gdańskiej ELEOS.

Godzinę wcześniej - o 11.00 odbędzie się święcenie pokarmów na Stadionie Miejskim zorganizowane przez białostocką Jagiellonię. Uczestniczyć w nim mogą wszyscy kibice żółto-czerwonych, którzy od wielu lat uczestniczą w takim sposobie przedświątecznych przygotowań do świąt wielkanocnych. 

Święconka to realny symbol Wielkanocy. Kryje w sobie nie tylko smakołyki, ale i bogatą symbolikę. Jajka oznaczają nowe życie, baranek Zmartwychwstanie, sól chroni przed zepsuciem, chleb symbolizuje dostatek, a wędliny zdrowie. Nie brakuje też chrzanu, miodu, pieprzu i tradycyjnych wypieków jak babka czy mazurek. Całość zdobi zieleń bukszpanu.

Obecnie tradycja święconki jest najsilniej związana z Polską, ale zwyczaj obecne znany jest też w przygranicznych regionach Austrii, Słowenii i Niemiec. Święcenia pokarmów ma wczesnośredniowieczne korzenie, a obrzęd, znany w różnych religiach, w Polsce ujednolicił się w XVII wieku.

Współcześnie święcenie pokarmów odbywa się często przed kościołami. Tradycyjna forma przetrwała w niektórych regionach Polski, ale szczególnie bliska zwyczajom sprzed wieków jest na Podlasiu. Koszyk ze święconką jest nieodłącznym elementem wielkanocnego stołu, a śniadanie rozpoczyna się dzieleniem poświęconym jajkiem. Dawne zwyczaje, jak obchodzenie domu ze święconką, miały chronić przed złem. Królują babki i mazurki, a tradycja jest wciąż żywa, obejmując niemal całe społeczeństwo i polską emigrację.

Obrzędu święcenia pokarmów dokonuje kapłan, diakon lub lektor.

PS